چکیده
مناظره‌های ائمه (ع) با گروه‌ها و اشخاص مختلف مذهبی، از مهم‌ترین مسائل برای درک بهتر باورهای شیعه امامیه است؛ زیرا این مناظره‌ها، به منظور شناخت درست باورهای شیعه انجام شده و این باورها، در گفتگوهای علمی با مخالفان مطرح شده است. در این میان، مناظره‌های امام جواد (ع)، به دلیل گستردگی فضای علمی پدیدآمده در آن دوره و پشتیبانی خلفای عباسی از برگزاری جلسه‌های مناظره میان بزرگان دین، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
این پژوهش با بهره‌گیری از موارد مناظره‌های امام جواد (ع)، در پی بررسی سیر تاریخی مناظره‌های امام در منابع مختلف کلامی، تاریخی، روایی، تفسیری و دیگر منابع است. بدین‌روی به مناظره‌های نه‌گانه یاد شده در منابع توجه داشته تا مخاطب، متن، راوی مناظره، تفاوت متن مناظره، سن امام و محل مناظره را در منابع بررسی کند و سیر تطور آن‌ها را مشخص سازد. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی، دست‌آوردی داشته که بین مناظره‌های امام در منابع مختلف تفاوت خاصی وجود ندارد و این امر نشان‌دهنده فضای سیاسی حاکم بر دوره ایشان است.
کلیدواژه‌ها
امام جواد (ع)، مأمون، یحیی بن اکثم، مناظره، سیر تاریخی، معتصم
