چکیده
بخشی از میراث فرهنگی ملموس در تاریخ ایران و دیگر کشورهای اسلامی، برآمده از فرهنگ غیراسلامی و گاهی در نقطه تقابل با آموزههای اسلامی است؛ مانند: معبد چغازنبیل (جایگاه الهه ایلامیان)، مجسمه الهه باروری وِنوس و مجسمۀ بودا (بتها)، جامهای طلایی هخامنشی (ریتونها). ازاینرو حفظ شایستۀ این میراث، محل تردید فقهای اسلامی قرار گرفته است بلکه برخی از فرقهها و جریانهای تندرو در کشورهای اسلامی، با تمسک به ادلهای مانند حرمت اضلال، ترویج عقاید باطل و تعاون بر اثم و عدوان، خواستار عدم اهتمام به این میراث حتی درصدد اقدام عملی برای نابودی آنها برآمدهاند. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی، تلاش دارد تا با بررسی و نقد ادلۀ منع و جواز حفظ این میراث، حکم آن را بر اساس فقه امامیه، تبیین نماید و معلوم سازد که آیا حفظ میراث فرهنگی ملموس غیراسلامی و اقدامات مرتبط با آن ممنوع یا جایز است؟ یا حتی راجح یا واجب است؟ روشن است که در صورت اخیر، حکومت اسلامی موظف به برنامهریزی و وضع قوانین برای حفظ و ترویج این آثار و نیز موظف به صرف بیتالمال برای این منظور خواهد بود. یافتههای تحقیق نشان میدهد که ادلۀ منع، وجاهت علمی ندارد و عمومات و مطلقات و قواعد فقهی و ادلۀ صریح آمره به عبرتگیری و پندپذیری از این آثار، جواز و بلکه رجحان و حتی در برخی موارد وجوبِ اهتمام و حفظ آنها را ثابت میکند.
کلیدواژهها
میراث فرهنگی، میراث ملموس، میراث غیراسلامی، ترویج باطل، وهن حق، عبرت، فقه امامیه
