چکیده
قرآن کریم بهعنوان تنها کتاب آسمانی جاودان و سالم از تحریف و نیز متقنترین منبع، از مرجعیت علمی ویژهای در دانشهای اسلامی برخوردار است. مسلماً جایگاه قرآن کریم وابسته به ظهورات آن است و سخن گفتن از این جایگاه بدون توجه به حجیت ظهورات قرآنی بیمعناست. در نگاه اول، مخالفتی با حجیت و مرجعیت ظهورات قرآن وجود ندارد، لکن با توجه به وجود اشتراکات در مبانی و ادلۀ این موضوع با مبحث حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن، میتوان ادعا کرد که دیدگاه، ادله و مبانی حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن تأثیر جدی در تعیین مرجعیت ظهورات قرآنی دارد.
این احتمال وجود دارد که انکار «امکان امضای شارع بر سیرۀ عقلائیه در حوزۀ فهم» در «حجیت خبر واحد در تفسیر» و استدلال به «عدم امکان تعبد در حوزۀ فهم»، منجر به انکار «حجیت ظواهر غیر فقهی قرآن» گردد؛ زیرا حجیت ظواهر غیر فقهی، مبتنی بر امضای شارع بر سیرۀ عقلائیه در حوزۀ فهم است که با انکار آن در حجیت خبر واحد، امکان امضای شارع در ظهورات نیز از بین خواهد رفت. در این صورت، نهتنها حجیت ظواهر غیر فقهی قرآن، بلکه مرجعیت علمی قرآن کریم بهشدت تضییع خواهد شد. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و روش توصیفیـ تحلیلی به دنبال روشن کردن نقش «مبانی اصولی عدم حجیت خبر واحد در تفسیر» بر مرجعیت ظواهر قرآن کریم است و مباحث خود را در دو بخشِ نقش محدودکنندۀ «مبانی اصولی عدم حجیت خبر واحد در تفسیر» و راهحل آن سامان داده است. نتایج بهدستآمده در این دو بخش حاکی از آن است که اولاً، مبانی عدم حجیت خبر واحد در تفسیر، منجر به عدم حجیت تمام ظنون معتبره ازجمله ظواهر غیر فقهی قرآنی شده است که به ازبین رفتن مرجعیت قرآن کریم منتهی میگردد. نتیجۀ دیگر آنکه برای این مشکل، راهحل و تقریری نو، مبنی بر اعتبار ظنون منشأ گرفته از سیرههای عقلائیه همچون خبر واحد و ظواهر غیر فقهی پیشنهاد شده است.
کلیدواژهها
مرجعیت علمی قرآن کریم، حجیت خبر واحد در تفسیر ، حجیت ظواهر، مبانی حجیت خبر واحد، مبانی مرجعیت علمی قرآن کریم
