جعفر کذاب که بود و چه ادعایی داشت؟

پرسش :
جعفر کذاب که بود و چه ادعایی داشت؟

پاسخ :
جعفر بن‌ علی‌ (درگذشته 271ق)، معروف به جعفر کذّاب فرزند امام هادی(علیه السلام) و از مدعیان امامت پس از شهادت برادرش امام حسن عسکری(علیه السلام) بود؛ از این‌رو شیعیان دوازده‌ امامی، وی را کذاب(دروغگو) لقب دادند.
وجود و شهرت یکی از فرزندان امام هادی(علیه السلام) بنام جعفر به کذّاب از مشهورات تاریخی است و در منابع متعدد روایی و تاریخی از جعفر کذّاب و ویژگی های اخلاقی و پیروان او بحث شده است و جای شک و تردید نیست.
وجه تسمیه جعفر به کذّاب هم این بود که وی به دروغ ادعای امامت کرد. جعفر پس از شهادت امام هادی (علیه السلام) ادعای امامت کرده و می گفت: “امام مردم من هستم نه برادرم ( حسن عسکری)” ، و به همین منظور نزد خلیفه وقت رفت و گفت: “بیست هزار اشرفی برای تو می فرستم و از شما خواهش دارم که فرمان دهی تا بر مسند امامت بنشینم و این مقام از برادرم سلب گردد.”(1) ولی حضرت امام حسن عسکری (علیه السلام) اجازه هیچ‌گونه خودنمایی را به او نداد تا این که پس از شهادت امام حسن عسکری و آغاز غیبت صغرای امام مهدی(علیه السلام)، او بار دیگر فرصت یافت تا ادعای امامت کند و با دروغ، جمعی را به گمراهی بکشاند و از این رو به جعفر کذّاب شهرت یافت.
حضرت امام سجاد (علیه السلام)درباره ملقب شدن امام ششم به «صادق» فرمود: «از نسل پنجم او مردی به نام جعفر متولد می‌شود که به دروغ ادعای امامت می‌کند، و نامش جعفر کذّاب است، از این رو به امام ششم، جعفر صادق لقب داده اند.»(2)

پی نوشت ها:
1. قمی، حاج شیخ عباس، منتهی الآمال، ج 2، ص261 و باب سیزدهم در فصل پنجم.
2. صدر حاج‌ سیدجوادی‌، احمد، دایره المعارف تشیع، ج5.