پرسش:
معرفت دینی چیست؟
پاسخ:
نخست باید گفت، اصطلاح «معرفت دینی»، اصطلاحی جدید است که در متون کهن دینی وجود ندارد؛ از اینرو نباید به دنبال معنا و توضیح آن در آیات و روایات گشت.
این اصطلاح در دوره معاصر از سوی دانشمندان حوزه دین مطرح شده و در گفتارها و نوشتارها مورد استفاده قرار میگیرد، و به معنای آگاهی و شناخت نسبت به دین است که این شناخت میتواند شامل عقاید، احکام، تاریخ و سایر ابعاد مرتبط با یک دین خاص باشد.
به عبارت دیگر، معرفت دینی به مجموعه دانشی اشاره دارد که پیروان یک دین، آنها را از طریق منابع برگرفته از وحی و نیز با استفاده از دیگر ابزارهای معرفتی، مانند عقل و علوم دینی به دست میآورند.
به عبارت روشنتر میتوان واژه معرفت دینی را اینگونه تعریف کرد:
معرفت دینی، مجموعه شناختهایی در مورد ادیان الهی است که شامل بخشهایی مانند عقاید، اخلاق و احکام میشود. این مجموعه از معارف در میان مسلمانان شامل علوم متعددی؛ مانند فلسفه، کلام، حدیث، فقه، تفسیر قرآن و … میشود که به نام علوم اسلامی اشتهار دارد و میدانیم که برای رسیدن به درک بهتر از دانشهای یادشده، نیاز به آگاهی به برخی دانشهای پیرامونی و مقدماتی مانند ادبیات، تاریخ، اصول فقه و … نیز وجود دارد.
نتیجه آنکه معرفت دینی اسلامی، مجموعه دستآوردهایی است که علمای دین با پژوهش درمنابع دینی، یعنی کتاب، سنت، عقل و با استفاده از علوم اسلامی به دست میآورند.
البته باید به این نکته نیز توجه کرد که «معرفت دینی» به معنای فهم تخصصی و روشمند دین توسط دینشناسان متخصص است و نه فهم و برداشت سطحی یا شخصی هر فرد از دین.
