پرسش :
زمانی که امیرالمومنین علی (علیه السلام) می خواست عمروعاص رو بکشد عمروعاص کشف عورت کرد، چرا حضرت علی عمروعاص رو نکشت و او را رها کرد؟
پاسخ :
مورخان نوشته‌اند: در جنگ صفین آن گاه که شدت نبرد و فشار جنگ ، عرصه را بر شامیان تنگ ساخته بود ، آتش افروزان براى ساکت کردن دیگران ناچار شدند خود نیز به میدان گام نهند تا زبان مخالفان را کوتاه سازند. در همین راستا عمروعاص وارد میدان نبرد شد و امام علی(علیه السلام) بر او حمله کرد. در مورد شرکت او در جنگ تن به تن با امام علی (علیه السلام) گفته‌اند: او دشمنى داشت به نام حارث بن نصر که گرچه هر دو شاگرد یک مکتب بودند، اما بدخواه یکدیگر به شمار می رفتند. حارث از عمرو انتقاد کرد که چرا وى در مبارزه با على شرکت نمی‌کند و تنها شعار می‌‌‌‌دهد! انتقاد او میان سپاه شام منتشر شد و عمرو ناچار گردید براى یک بار هم که شده، در میدان نبرد با امام روبه رو شود. وقتى با امام مواجه شد، حضرت به او مهلت نداد و با فشار نیزه او را نقش زمین کرد. عمرو که از جوانمردى امام آگاه بود، فوراً با کشف عورت، حضرت را از تعقیب خود منصرف کرد و امام چشم خود را فرو بست و از او روى برگردانید.(1) چون حیا و عفت حضرت اجازه نمی داد به عورت دیگران نگاه کند، که گویای اهتمام حضرت به امور ارزشی و اخلاقی است.
عبدالفتاح عبدالمقصود که یک نویسنده سنى مذهب است، در زمینه انصراف امام از کشتن عمروعاص می نویسد : «امام حاضر نشد دست‌هاى خود را به خون پیاده بى سلاح افتاده‌اى بیالاید و از روى کرامت و عفت او را رها کرد» .(2)
بنابراین جوانمردی، بزرگوارى، عفت چشم و مراعات اخلاق ابرمرد تاریخ امیرمؤمنان علی(علیه السلام) ایشان را از قتل عمروعاص منصرف ساخت؛ دشمنى که در نهایت ذلت از برابر رقیبش فرار کرد و حاضر شد با کمال بدبختى، شرمگاه خود را عریان سازد. این عمل به مراتب از کشتن او تاریخ‌سازتر است.
پی‌نوشت‌ها:
1. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج6، ص 313؛ سید حسن امین، اعیان الشیعه، ج2، ص 276؛ جعفر سبحانی، فروغ ولایت ، ص 571؛ بحارالأنوار ، ج 32، ص 512.
2. عبدالفتاح عبدالمقصود، امام علی بن ابی طالب، ج4، ص 399.
