پرسش:
محمد بن حنفیه چگونه فردی بوده است؟ چرا در کربلا حضور نداشتند؟
پاسخ:
محمد بن حنفیه شخصیت منفی‌ای نبوده است و در زمان پدرش امام علی(علیه السلام) در کنار آن حضرت بوده و در جنگها هم حضور داشته است. منتهی بعد از شهادت امام علی(علیه السلام) به نظر می‌رسد از لحاظ شخصیت سیاسی، روشی مسالمت جویانه داشت.
علما و رجال‌شناسان شیعه در مقام دفاع از محمد بن حنفیه دلایلی را برای توجیه غیبت او در واقعه کربلا مطرح کرده‌اند. به اعتقاد اینان عدم شرکت ابن‌حنفیه از سر نافرمانی و مخالفت با امام حسین(علیه السلام) نبوده و او در عدم همراهی با امام دلایل موجهی داشته است؛از جمله:
1. بیماری محمدبن حنفیه در موقع حرکت امام(علیه السلام) از مدینه و مکه.
از دلایلی که علامه مجلسی در نقلی از علامه حلی برای عدم حضور محمد بن حنفیه در کربلا در جواب مهنا بن سنان آورده، بیماری محمد در موقع خروج امام(علیه السلام) از مدینه است.(1) مقرم به نقل ابن نما حلی بیماری او را چشم درد ذکر کرده است.(2)
2. مأمور بودن محمدبن حنفیه از جانب امام(علیه السلام) برای ماندن در مدینه.
ابن‌اعثم کوفی نقل می‌کند:امام(علیه السلام) موقعی که می‌خواست از مدینه خارج شود و محمد بن حنفیه نتوانست وی را متقاعد به ماندن در مدینه کند، به محمد بن حنفیه گفت:
« ماندن تو در مدینه ایرادی ندارد تا در میان آنان چشم (خبررسان) من باشی و از تمام امورشان مرا با خبر سازی».(3)
پی نوشت ها:
1. علامه مجلسی، بحارالانوار، 1403ق، ج42، ص110.
2. المقرم، المقتل الحسین، مؤسسه بعثت، ص135.
3. ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، 1411ق، ج5، ص21.
