کتاب روح توحید نفی عبودیت غیرخدا، مقاله ای از حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای است که اولین بار قبل از انقلاب به درخواست یک دانشجو نوشته اند. معظّم له آن را به درخواست یک دانشجو و در پاسخ به این سؤال که «اعتقاد به توحید، عملاً چه نقشی در زندگی انسان دارد؟» نوشته اند. عنوان مقاله روح توحید نفی عبودیت غیر خدا، نام یکی از فصول کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» است و مطالب آن، بسط داده شده مطالب همان فصل است. معظّم له در این مقاله از 78 آیه توحیدی قرآن استفاده کرده اند.
ایشان در کتاب روح توحید نفی عبودیت غیر خدا، نخست به روح توحید که همان نفی عبودیت غیر از خداست پرداخته، سپس اشاره ای به تحریف مفهوم توحید نموده و با استفاده از آیات شریفه قرآن برخی از ویژگی ها و صفات مستکبران را در چندین فراز توضیح و تبیین نموده اند. در نهایت به طرح شعار توحید از سوی انبیا و ستیز سرسختانه مستکبران با آنان و رابطه خصمانه مستکبران و مستضعفان در نظام های غلط جاهلی پرداخته اند.
این مجموعه حاوی طرح نظام جامعه توحیدی به ویژه در بعد سیاسی است که با قلمی رسا و روان نگاشته شده و گزینش حکیمانه واژه‌ها، کلمات و ترکیب‌های ویژه به حلاوت و درک آسان آن افزوده است.
مطالعه و بهره‌مندی از این کتاب (که در حجم کوچک و محتوی بزرگ است) به همه جوانان خداجو به ویژه رهپویان توحید ناب محمدی توصیه می‌گردد.
خلاصه کتاب روح توحید نفی عبودیت غیرخدا
این کتاب مختصر که پس از تجربه ارائه‌های موسوم به طرح کلی اندیشه اسلامی به قلم خود آیت‌الله خامنه‌ای نگاشته شده، متکی بر آیات مختلف قرآن است. این اثر هم جوانب مختلف محتوای توحید را معرفی کرده، هم از اثرگذاری توحید بر حیات فردی و اجتماعی و مواجهه آن با استکبار سخن می‌گوید. این کتاب را می‌توان چارچوبی هدایت‌گر و البته پرمغز و محتوا برای کسانی دانست که می‌خواهند اساسی‌ترین و کلان‌ترین آموزه اسلامی را از جهت اثرگذاری بر حیات عمومی بشر دنبال کنند؛ آن‌چنان که می‌توان به‌خوبی موضع فعال و جهت‌بخش و البته مبارز اسلام را در تصویری که کتاب از آموزه مرکزی توحید عرضه می‌کند، بازخوانی نمود.
در مقدمه با اشاره به جایگاه توحید به‌مثابه سخن اول و آخر اسلام و نزاعی که دعوت توحیدی حضرت ختمی مرتبت برانگیخت، نتایج مهمی درباره محتوای درست توحید گرفته می‌شود؛ تصویر تقابل توحید تحریف‌شده و برداشت‌های عامیانه از آن همچون یک نظریه ذهنی با این محتوای اصیل نیز نکات دیگری به خواننده عرضه می‌کند.
در فصل اول نویسنده درصدد بیان جوانب گوناگون محتوای توحید است و دست‌کم از سه منظر (یک جهان‌بینی عمومی، نوعی انسان‌شناسی و یک خط مشی اجتماعی) بدان نگریسته است.
در فصل دوم به دو گونه توحید مؤثر و بی‌اثر (توحید انبیا و توحید بدلی) اشاره می‌شود و معیاری برای ارزیابی مدعیان توحید برای همه تاریخ عرضه می‌کند.
عنوان فصل سوم، فصل پایانی کتاب، «چرایی درگیری شعار توحید با استکبار» است. آیت‌الله خامنه‌ای در این فصل، مستکبر و استکبار را در جلوه‌های متعددش معرفی می‌کند. این فصل درواقع ترجمانی تفصیلی از بخش دوم عنوان کتاب یعنی «نفی عبودیت غیرخدا» است.
در چاپ جدید کتاب، در پایان مقدمه و هر فصل، گزیده‌ای از مهم‌ترین جملات و مفاهیم آمده است. به‌علاوه نمایه‌های جانبی که به‌اهتمام مصحح افزوده شده است، تمرکز خواننده علاقه‌مند را افزایش می‌دهد و چون دستگیره‌ای برای پی‌گرفتن روند مباحث است. اختصار کتاب در کنار قلم روان و زنده و رسیدگی‌هایی که در تجدیدچاپ آن دیده می‌شود، فرصتی مناسب برای همه اقشار علاقه‌مند در مرور یک دوره عقاید حول محور آموزه پایه توحید فراهم آورده است.
