پیشینه و زمینههای وقوع واقعه
در سال ۲۳۲ هجری قمری، درگیریهای نظامی میان نیروهای بغا کبیر، فرمانده نظامی عباسی، و قبیله بنی نمیر در منطقه بطن السر به وقوع پیوست. این درگیریها در پی اختلافات و شورشهای قبیلهای علیه حکومت مرکزی عباسیان شکل گرفت. بغا کبیر، که از سوی خلیفه عباسی مأمور سرکوب این شورشها بود، با بنی نمیر وارد جنگ شد. این واقعه در تاریخ ۱۳ جمادیالثانی سال ۲۳۲ قمری رخ داد و به یکی از خونینترین نبردهای آن دوره تبدیل شد.
منبع: تاریخ الطبری، جلد ۹، صفحه ۱۴۸
شرح واقعه
در ابتدای نبرد، نیروهای بغا کبیر با مقاومت شدید بنی نمیر مواجه شدند و تا نیمهروز در موضع ضعف قرار داشتند. این نبرد در روز سهشنبه ۱۳ جمادیالثانی آغاز شد و تا بعدازظهر ادامه یافت. پس از نیمهروز، نیروهای بغا کبیر توانستند خود را سازماندهی کنند و با تجمیع نیروهای پراکنده، حملهای گسترده به بنی نمیر ترتیب دهند. این حمله منجر به شکست سنگین بنی نمیر شد و در فاصله بین زوال خورشید تا وقت عصر، حدود ۱۵۰۰ نفر از افراد این قبیله کشته شدند. بغا کبیر پس از این پیروزی، در محل نبرد، یعنی بطن السر، اردو زد و دستور جمعآوری سرهای کشتهشدگان را صادر کرد.
منبع: تاریخ الطبری، جلد ۹، صفحه ۱۴۸
پیامدهای واقعه
قتل عام بنی نمیر توسط بغا کبیر، تأثیرات گستردهای بر منطقه و حکومت عباسیان داشت. این واقعه نه تنها شورش بنی نمیر را سرکوب کرد، بلکه به عنوان هشداری برای سایر قبایل شورشی عمل نمود. با این حال، این اقدام خشونتآمیز، انتقادات زیادی را در میان مردم و برخی از نخبگان جامعه آن زمان برانگیخت. این واقعه همچنین نشاندهنده سیاست سرکوبگرانه حکومت عباسی در مواجهه با مخالفان بود که در طول تاریخ این حکومت بارها تکرار شد.
منبع: تاریخ الطبری، جلد ۹، صفحه ۱۴۸
منابع
و اما غير احمد بن محمد فانه قال: لم تزل الهزيمة على بغا و اصحابه منذ غدوه الى انتصاف النهار، و ذلك يوم الثلاثاء لثلاث عشره خلت من جمادى الآخرة سنه ثنتين و ثلاثين و مائتين، ثم تشاغلوا بالنهب و عقر الإبل و الدواب حتى ثاب الى بغا من كان انكشف من اصحابه، و اجتمع اليه من كان تفرق عنه، فكروا على بنى نمير، فهزمهم و قتل منهم منذ زوال الشمس الى وقت العصر زهاء الف و خمسمائة رجل و اقام بغا بموضع الوقعه على الماء المعروف ببطن السر، حتى جمعت له رءوس من قتل من بنى نمير،
