سیر توحیدی و معنوی و کمالی انسان، اگرچه به ظاهر از معرفةالله و توحید و سایر صفات کمالیة باری تعالی آغاز میشود، در ادامه و امتداد نیز همان تکامل معرفت خدا و عقیدة توحید و جلوههای آن است.
عقاید دیگر مثل نبوت و امامت و معاد، هرچند اصولی مستقل در کنار عقیدة توحید محسوب میشوند، در وجود و واقعیت یافتن متأخر از عقیده توحید و مرتبط به آن میباشند، و در واقع مکمل آن و بسط و تفصیل معرفت خدا و صفات کمالی ذاتی و افعالی اوست.
عقیده به نبوت، مرتبهای از مراتب کمال عقیده به توحید، و جلوه ای از جلوهای معرفت خداست. همچنین عقیده به معاد و امامت، همه از شئون و تجلّیات این عقیده است. آنانکه خدا را به اسماءالحسنی و صفات علیائی که دارد میشناسند، به فرستادن پیامبران و اعطای معجزه به آنها و نزول کتاب و موازین و قواعد و احکام مورد نیاز بشر از جانب او ایمان میآورند؛ چنانکه به نصب امام و وجود حجت در هر عصر و زمان و ولایت و سایر نظامات نیز ایمان میآورند؛
همچنانکه وقتی خدا را به عدل و حکمت و منزه بودن از کار لغو و عبث و بیهوده شناختند، به معاد ایمان میآورند و خلاصه، ابعاد معرفت خدا و فروع عقیده به توحید و صفات جمالیه و جلالیة حق تعالی مانند خونی که در بدن جریان دارد، در تمام مبانی و معیارها و اصول و فروع شرعی جریان دارد، و عقاید دیگر از آثار و لوازم عقیدة اصلیه است.
موضوع این رساله تجلّی توحید در نظام امامت است که چون با تجلّی توحید در کل رسالت انبیا و رسالت اسلام و تجلّی آن در امامت حضرت مهدی × ارتباط دارد، به حول و قوة الهی آن را در چهار گفتار زیر به پایان میرسانیم.
