کابل- افق اندیشه: نشست علمی «ویژگی‌های منحصربه فرد دختران و نقش ماندگار آنان در جامعه از دیدگاه آیات و روایات» به مناسبت ولادت حضرت معصومه (س) و روز دختر با همکاری مشترک افق اندیشه و مدرسه عالی قرآن و حدیث (کابل) برگزار شد.
حمیده سعیدی (ماستر تفسیر و علوم قرآن و استاد حوزه) در این نشست علمی که روز پنج‌شنبه یازدهم ثور ۱۴۰۴ برگزار شد به تشریح جایگاه زنان و دختران و اختصاصات آنها در فرهنگ اسلامی و آیات و قرآن پرداخت.
خانم سعیدی در بخش نخست صحبت‌های خود مختصری از ویژگی‌ها و خصوصیات حضرت معصومه (س) را به عنوان یکی از الگوهای اسلامی برای دختران مسلمان برشمرد و گفت: او از میان فرزندان امام موسی کاظم (ع) و در کنار امام رضا (ع) مورد توجه و عنایت خاص امام قرار داشت و نیز مورد توجه شیعیان بود و است. همین نشانگر این است که دین اسلام برای دختر و پسر به یک اندازه اهمیت قائل است و برایش فرق ندارد. هرکدام را براساس علم و تقوا و کمالات و معنویت تکریم می‌کند و همین علم و تقوا و معنویت بود که حضرت معصومه را به این مقام رساند. در روایات می‌خوانیم امام کاظم (ع) بارها درباره حضرت معصومه فرمودند: «پدرش فدای او باد.» امام جواد (ع) هم اجر زیارت عمه‌اش را در قم، بهشت می‌داند و حضرت امام رضا (ع) لقب معصومه را به این بانو می‌دهد. نام آن حضرت فاطمه بوده است و لقب معصومه از طرف امام رضا (ع) اعطا شده است. هر سه امام معصوم از او تعریف و تمجید می‌کنند.
او افزود: اگر با دقت بیشتر در زندگی ایشان مطالعه کنیم متوجه می‌شویم که ایشان مقام علمی و نخبگی دارد. در سن کودکی از همان نه سالگی عالمه مکرمه بوده است. بارها عالمان و عارفان دینی می‌آمدند سوالاتشان را از امام موسی کاظم (ع) بپرسند و در غیاب ایشان وقتی امام موسی کاظم (ع) تشریف نداشتند حضرت معصومه پاسخگوی سوالات عالمان و دانشمندان دینی بودند. وقتی امام کاظم (ع) می‌آمدند و جواب‌ها را می‌دیدند می‌فرمودند فداها ابوها.
این استاد حوزه تأکید کرد: ایشان یک نخبه علمی هستند و مزار ایشان زیارتگاه است. همان مزاری که براساس روایت مرکز نشر معارف دینی در سراسر جهان تا عصر حضور می‌شود. پس یک مزار ساده نیست. مزار یک دختر، یک بانوی عالمه و مکرمه. از نظر معنوی هم عبادت ایشان مشخص است و محل عبادت ایشان تا به هنوز به عنوان بیت النور محل زیارت است. بنابراین، حضرت معصومه (س) برای دختران ما الگوست.
این پژوهشگر علوم قرآنی الگوگیری از حضرت معصومه (س) را ریشه‌دار در آموزه‌های قرآنی دانست و گفت: قرآن بارها و بارها برای جامعه بشری الگوهایی از جنس خودشان را مثال زده چه برای جامعه کفر، چه برای جامعه ایمانی، که بخشی از این الگوها از جنس زن است. چون زن در جامعه نقش‌آفرین و اثرگذار است و محوریت و اصالت دارد. از نظر اسلام زن اصالت دارد، برهمین اساس، برای جامعه مومن و کافر که مثال می‌زند مثال‌هایش از جنس زن است.
او با اشاره به آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره تحریم افزود: خداوند برای کسانی که کافر شدند زن نوح و زن لوط را مثال می‌زند که هر دو نکاح بندگان صالح و پاک خدا بودند. همسران پیامبران بودند، اما از این امکانات معرفتی و شناختی که در اختیار داشتند استفاده نکردند و کفر ورزیدند، لذا در جمله کافران واقع شدند. برعکس آنها، برای زنان جامعه مومن، حضرت آسیه و حضرت مریم را مثال می‌زند. حضرت آسیه در بدترین مکان از لحاظ فکری و اندیشه‌ای قرار داشت چون در خانه شرک بود. فرعون خودش را خدا اعلان می‌کرد. آسیه گرچه همسر فرعون بود، در یک چنین محیطی راه درست را انتخاب کرد و به خدای واحد مومن شد.
خانم سعیدی با سفارش و دعوت دختران مسلمان به بهره‌گیری از الگوهای خوب و شایسته اسلامی در زمینه‌های علمی و اجتماعی به سیره امامان معصوم اشاره کرد و گفت: امامان بزرگوار ما تلاششان بر این بوده که مقام و جایگاه زنان را احیا کنند و نگرش اشتباهی که نسبت به زنان وجود داشت را اصلاح کنند. برهمین اساس، در میان شاگردان امامان معصوم به ویژه امام صادق (ع) تعداد بانوان عالمه زیاد بود. از جمله بانو سعیده، که امام رضا (ع) طی نامه‌ای به امام جواد او را دارای شناخت قوی نسبت تفکرات مختلف معرفی می‌کند که بسیار دقیق تفکر صحیح را از غیرصحیح تشخیص می‌دهد. بانوی دیگری که نام برده شده حبابه است. در وصفش آمده سوالات بسیار دقیق و ظریفی از امام صادق (ع) می‌پرسید و وقتی سوالات به پایان می‌رسد و جواب‌هایش را می‌گیرد حضرت از اصحاب خودش می‌پرسد آیا تا به حال سوالاتی بهتر و دقیق‌تر از این سوالات شنیده بودید؟ بانوی دیگری داریم به نام بانو حمیده که به همسری امام صادق (ع) در آمد. او از تبار علوی و عرب نیست، اما نزد امام جایگاه والایی دارد. امام صادق (ع) ایشان را در مسائل اجتماعی وارد می‌کردند و او را برای اعطای حقوق اهل مدینه می‌فرستادند و براساس تقیه او را وصی خود معرفی می‌کردند تا دستگاه دشمن نتواند به امام بعدی آسیب برساند. او هم راوی حدیث است و هم در امور مالی و حقوقی دخل و تصرف دارد. هم وصی امام است و هم مرجع پاسخگویی به سوالات.
پژوهشگر علوم اسلامی افزود: این بانوان با وجود تنوع نژادی و اجتماعی که داشتند و از فرهنگ‌ها و جوامع مختلف آمده بودند نمونه‌های روشنی اند از کنشگری اجتماعی و تأثیرگذاری تمدنی بانوان در عین حفظ ساحات فردی و خانوادگی در جامعه اسلامی. بنابراین نقش دختران امروز که بانوان فردا هستند در اسلام از اصالت و کرامت خاصی برخوردار است.
خانم سعیدی گفت: پیامبر گرامی اسلام از همان اوایل بعثت و رسالت در مسائل مهم اجتماعی بانوان را وارد می‌ساختند و در حکومت اسلامی حتی در جنگها و مسائل مشورتی از زنها کمک می‌گرفتند. آن حضرت می‌فرمود: بهترین فرزندان شما دختران هستند. دختر برکت و هدیه است و یکی از راههای وصول به بهشت است. به این ترتیب، دختر در جایگاه دختری تعریف می‌شود، در جایگاه همسری تعریف می‌شود، در جایگاه مادری تعریف می‌شود و در جایگاه خواهری نیز تعریف می‌شود. و هرکدام هم نقش اساسی و محوری دارد.
نشست علمی «ویژگی‌های منحصربه فرد دختران و نقش ماندگار آنان در جامعه از دیدگاه آیات و روایات» با پرسش و پاسخ شرکت‌کنندگان از کارشناس جلسه، حمیده سعیدی، و نیز معرفی بخش‌های مختلف پرتال افق اندیشه برای حاضران در جلسه ختم شد.
/پایان/
