پیشینه و علل جنگ
در سال 232 هجری قمری، بنی نُمیر که از قبایل عرب بودند، به مناطق حجاز و یمامه حمله کرده و با غارت و فساد در این مناطق، امنیت را برهم زدند. این اقدامات باعث شد تا خلیفه عباسی، الواثق بالله، دستور مقابله با آنان را صادر کند. بُغا کبیر، یکی از فرماندهان نظامی برجسته عباسی، مأموریت یافت تا به مقابله با بنی نُمیر برود. این جنگ به دلیل گستردگی فساد و غارتگری بنی نُمیر و تلاش حکومت عباسی برای بازگرداندن نظم به منطقه، از اهمیت بالایی برخوردار بود.
منبع: النجوم الزاهرة جلد 2 صفحه 262
نخستین رویارویی و شکست بُغا
بُغا با نیروهای خود به سوی یمامه حرکت کرد و در نخستین رویارویی با بنی نُمیر، شکست خورد. بنی نُمیر که حدود سه هزار سوارهنظام داشتند، توانستند نیروهای بُغا را به عقب برانند. بُغا تلاش کرد تا آنان را به اطاعت از حکومت عباسی دعوت کند، اما بنی نُمیر نپذیرفتند. شب را در نزدیکی آنان سپری کرد و صبح روز بعد، بار دیگر با بنی نُمیر درگیر شد که این بار نیز شکست خورد و حتی نزدیک بود که خود و نیروهایش نابود شوند.
منبع: النجوم الزاهرة جلد 2 صفحه 262
پیروزی نهایی بُغا
در حالی که بُغا و نیروهایش در آستانه نابودی بودند، گروهی از سوارهنظام که بُغا شب قبل به کوههای بنی نُمیر فرستاده بود، بازگشتند و با نواختن شیپورها، روحیه نیروهای بُغا را تقویت کردند. این اقدام باعث شد تا نیروهای بُغا حملۀ نهایی را آغاز کنند و بنی نُمیر را به شدت شکست دهند. بسیاری از بنی نُمیر کشته شدند و حدود هشتصد نفر نیز به اسارت درآمدند. بُغا پس از این پیروزی، با اسیران به سامرا بازگشت.
منبع: النجوم الزاهرة جلد 2 صفحه 262
تأثیرات و پیامدهای جنگ
این جنگ نه تنها باعث تضعیف بنی نُمیر شد، بلکه قدرت حکومت عباسی را در مناطق حجاز و یمامه تثبیت کرد. پیروزی بُغا کبیر نشاندهنده توانایی نظامی حکومت عباسی در مقابله با شورشهای داخلی بود و امنیت را به مناطق غارتشده بازگرداند. این واقعه همچنین جایگاه بُغا کبیر را به عنوان یکی از فرماندهان برجسته عباسی تقویت کرد.
منبع: الكامل في التاريخ جلد 7 صفحه 27
منابع
1. النجوم الزاهرة جلد 2 صفحه 262
2. الكامل في التاريخ جلد 7 صفحه 27
3. تاریخ الطبري جلد 9 صفحه 146
4. تاریخ الطبري جلد 9 صفحه 147
5. تاریخ الإسلام جلد 17 صفحه 8
ذكر الخبر عن مسير بغا الكبير الى حرب بنى نمير فمن ذلك ما كان من مسير بغا الكبير الى بنى نمير حتى اوقع بهم. ذكر الخبر عن سبب مسيره اليهم و كيف كان الأمر بينه و بينهم: حدثنى احمد بن محمد بن مخلد 1 بمعظم خبرهم، و ذكر انه كان مع بغا في ذلك السفر، و اما سياق الكلام فلغيره ذكر ان سبب شخوص بغا الى بنى نمير كان ان عماره بن عقيل بن بلال بن جرير بن الخطفى امتدح الواثق بقصيده، فدخل عليه فانشده إياها، فامر له بثلاثين الف درهم، و بنزل فكلم عماره الواثق في بنى نمير، و اخبره بعبثهم و فسادهم في الارض، و اغارتهم على الناس و على اليمامه و ما قرب منها، فكتب الواثق الى بغا يأمره بحربهم.
