زندگی و نقش محمد بن عثمان عمری
محمد بن عثمان عمری، معروف به ابوجعفر، دومین نائب خاص امام مهدی در دوران غیبت صغری بود. وی پس از پدرش، عثمان بن سعید عمری، به این مقام منصوب شد و نقش مهمی در حفظ ارتباط شیعیان با امام زمان ایفا کرد. دوران نیابت او از سال ۲۶۷ تا ۳۰۴ یا ۳۰۵ هجری قمری ادامه یافت. محمد بن عثمان عمری به عنوان واسطه بین امام و شیعیان، مسئولیتهای مهمی از جمله دریافت و توزیع اموال شرعی و پاسخ به سؤالات فقهی و اعتقادی را بر عهده داشت.
منبع: منتخب الأنوار، جلد ۱، صفحه ۹۱؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، جلد ۲، صفحه ۲۶۰
وفات محمد بن عثمان عمری
محمد بن عثمان عمری در جمادیالثانی سال ۳۰۴ یا ۳۰۵ هجری قمری درگذشت. برخی منابع نیز وفات او را در جمادیالاولی سال ۳۰۵ ذکر کردهاند. وی پیش از وفات، ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی را به عنوان جانشین خود معرفی کرد و این انتصاب با تأیید امام مهدی صورت گرفت. این اقدام نشاندهنده برنامهریزی دقیق برای تداوم نظام نیابت در دوران غیبت صغری بود.
منبع: التتمة في تواريخ الأئمة، جلد ۱، صفحه ۱۴۹؛ تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، جلد ۱، صفحه ۱۸۳
محل دفن و یادبود
محمد بن عثمان عمری در بغداد، در خانهای واقع در جادهای که به کوفه منتهی میشد، به خاک سپرده شد. سنگ قبر او با آیات قرآن و نام امامان تزیین شده بود. این مکان بهعنوان یکی از اماکن مقدس شیعیان شناخته میشد و مورد احترام بود.
منبع: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، جلد ۱، صفحه ۱۸۳؛ تاريخ أبي الفداء، جلد ۱، صفحه ۳۹۵
اهمیت تاریخی وفات محمد بن عثمان عمری
وفات محمد بن عثمان عمری نقطهعطفی در تاریخ غیبت صغری بود. او با مدیریت دقیق و برنامهریزی برای جانشینی، نقش مهمی در حفظ وحدت جامعه شیعه و تداوم ارتباط با امام زمان ایفا کرد. این واقعه همچنین نشاندهنده اهمیت نظام نیابت خاص در دوران غیبت صغری و نقش آن در هدایت شیعیان بود.
منبع: إعلام الوری بأعلام الهدی، جلد ۲، صفحه ۲۶۰؛ الكامل في التاريخ، جلد ۸، صفحه ۱۰۹
منابع
۱. منتخب الأنوار، جلد ۱، صفحه ۹۱
۲. إعلام الوری بأعلام الهدی، جلد ۲، صفحه ۲۶۰
۳. التتمة في تواريخ الأئمة، جلد ۱، صفحه ۱۴۹
۴. تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، جلد ۱، صفحه ۱۸۳
۵. تاريخ أبي الفداء، جلد ۱، صفحه ۳۹۵
۶. الكامل في التاريخ، جلد ۸، صفحه ۱۰۹
رضي اللّه عنه في آخر جمادى الآخرة من سنة أربع أو خمس و ثلاثمائة، و قام
