نتایج قیام امام حسین (ع)
قیام امام حسین ـ علیه السلام ـ چه نتیجه ای را بدنبال داشت آیا اگر امام حسین قیام نمی کرد و زنده می ماند و با نرمی و ملایمت کارگزاران حکومتی و دستگاه حاکم را متوجه وظیفه دینی شان می کرد بهتر نبود؟ چرا امام حسین (علیه السلام) وظیفه امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح دین جدش در زمان حکومت معاویه پس از شهادت برادرش امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ انجام نداد؟ چرا امام حسین بر علیه معاویه قیام نکرد و بر علیه فرزندش یزید قیام کرد ؟
پاسخ:
عاشق سرگشته ایم آرام جان گم کرده ایم
بلبل گلزار حسینیم آشیان گم کرده ایم
مطالب مطرح شده در سوال در واقع چهارتا شبهه و پرسش است:
۱٫ چرا امام حسین در زمان معاویه قیام نکرد؟
۲٫ اصولاً معاویه و یزید چه فرقی با هم داشتند؟
۳٫ چرا امام حسین ـ علیه السلام ـ با کاری غیر از قیام و انقلاب، کارگزاران حکومتی را به صورت مسالمت آمیز و ملایمت متوجه اشتباه شان نکرد؟
۴٫ نتایج و پیامدهای قیام امام حسین ـ علیه السلام ـ چه بود و این که اصلاً نتیجه ای هم داشت؟
اما این که: چرا امام حسین ـ علیه السلام ـ در زمان معاویه قیام نکرد؟«امام حسین ـ علیه السلام ـ در دوران یازده ساله امامت خود (۴۹ ـ ۶۰ هجری قمری) هم زمان با حکومت معاویه، تنش های فراوانی با او داشت که مواردی از آن را می توانیم در نامه های امام حسین ـ علیه السلام ـ مشاهده کنیم.
امام دریکی از نامه هایش جنایت معاویه، هم چون کشتن برخی از بزرگان شیعه مانند حجر بن عدی ـ عمر و بن حمق را به وی متذکر می شود و حکومت معاویه بر مسلمانان را بزرگ ترین فتنه دانسته و بدین ترتیب مشروعیت حکومت او را زیر سوال برده است».(۱)
و این که چرا امام اقدام عملی و قیام در زمان معاویه نکرد علل متفاوتی دارد که برخی از آن ها را می توان از لابلای سخنان امام ـ علیه السلام ـ پیدا کرد و برخی نیز درتحلیل اوضاع آن زمان به خوبی روشن می شود که ما مختصراً تعدادی از آن ها را ذکر می کنیم:
الف) وجود صلح نامه:
«امام در یکی از جواب های خود به نامه های معاویه خود را پایبند به صلح نامه معاویه با امام حسن ـ علیه السلام ـ معرفی کرده و اتهام نقض آن را از خود دور دانسته است».(۲)
ب) موقعیت معاویه:
«شخصیت معاویه در نزد مردمان آن زمان که اغلبا عثمانی مسلک بودند به گونه مثبت تلقی می شد که همین امر قیام علیه او را مشکل می ساخت زیرا آنان او را به عنوان صحابی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـکاتب وحی و برادر همسر پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می شناختند و به نظر آنان معاویه نقش فراوان در رواج اسلام در منطقه شامات و به ویژه دمشق داشته است و چون سنش از امام حسن و امام حسین ـ علیه السلام ـ بیشتر بود. معاویه بر روی این مطالب مانور بیشتری می داد که این مطلب از نامه های او به امامین همامین به خوبی روشن می شود».(۳)
ج) سیاست مداری معاویه:
«پس از انعقاد قرار داد صلح گر چه معاویه از هر فرصتی برای ضربه زدن به بنی هاشم به ویژه خاندان علوی استفاده می کرد. اما در ظاهر چنین وانمود می کرد که به بهترین وجه ممکن با این خاندان به ویژه شخص امام حسین ـ علیه السلام ـ مدارا می کند و حرمت آنان را پاس می دارد.
این مدارا تا آن جا بود که در آستانه مرگ به فرزندش یزید سفارش امام ـ علیه السلام ـ را نموده و ضمن پیش بینی قیام او از یزید خواست که او را به قتل نرساند».(۴)
علّت در پیش گرفتن این سیاست روشن بود زیرا معاویه با انعقاد صلح با امام حسن ـ علیه السلام ـ حکومت خود را در نظرعامه مردم که کم تر قدرت تشخیص و تحلیل داشتند از بحران مشروعیت نجات داد و در بین مردم به عنوان خلیفه مشروع خود را معرفی کرد.
اما به هر حال امام حسین ـ علیه السلام ـ در این دوران به طور غیر مستقیم تمام سعی خود را در زیر سوال بردن حکومت معاویه و مبارزه با بدعت هایش می کرد
