انسان براي اين كه بتواند به اعتقاداتش پايبند باشد و به ارتقاء آنها بپردازد لازم است كه ايمان و دين خود را در ابعاد شناختي، رفتاري ، عاطفي و انگيزشي تقويت نمايد. البته اين ابعاد به نحوي با يكديگر مرتبط بوده و با هم تعامل دارند. مثلا هر چه شناخت انسان به خدا و به دين قوي باشد، انگيزه انسان تقويت شده و رفتار هاي مثبت بيشتري از او سر ميزند و از طرف ديگر هرچه رفتارهاي مثبت بيشتري انجام دهد زمينه رشد شناختي و انگيزشي او نيز بالا مي‌رود. ازسوي ديگر عواطف مثبت انسان نيز مي تواند در افزايش انگيزه ودر نتيجه استمرار رفتارهاي ديني تاثير گذاشته و باعث گردد انسان ، سرعت بيشتري در طي مسير معنوي و ارتقاء باورهاي ديني داشته باشد.
از جمله اموري كه مي تواند به باورها و اعتقادات انسان، رشد و تعالي دهد اولا فعالیت علمی ست.
هرچه شناخت و آگاهی نسبت به دین و اعتقادات بالاتر باشد، احتمال انحراف او در عمل کاهش پیدا می کند. لذا لازم است انسان قبل از ورود به وادي عمل و طي مسير، شناخت جامع و كاملي از راه داشته باشد تا موانع بر سر راه را به راحتي پشت سر گذاشته و به مقصود برسد. از اين رو توصيه مي شود كه اولا يك برنامه مطالعاتي براي خود تنظيم نموده و سعي كنيد در حوزه هاي اعتقادي و انديشه اي, اخلاق اسلامي, زندگي, سياسي و اجتماعي, تاريخ و تمدن اسلامي مطالعه کنید و سطح آگاهي خود را افزايش دهيد.
ثانيا در صورتي كه در مورد عقايد دچار شك و شبهه شُديد، در شك باقي نمانيد؛ بلكه سعي كنيد از طريق تحقيق، مطالعه و یا مراجعه به متخصص ديني آن را برطرف نماييد.
راه بعدی تقويت محبت الهي در دل است.
اگر انسان بتواند لذت متعالي يعني لذت محبت الهي را بچشد، انگيزه او براي بدست آوردن لذت‌هاي معنوي كه همان رسيدن به اعتقاد و ايمان كامل مي باشد، تقويت مي‌شود. عواملي از قبيل تفكر در نعمت هاي الهي، تأمل و تدبر در آيات الهي، درد دل با خدا، شركت در مراسم مناجات و ادعيه و دقت در معاني آنها، خواندن داستان اولياء الله، خاطرات شهداء، داشتن حضور قلب در عبادت و… ، در تقويت محبت الهي و ايمان مؤثرند.
از طرفی، افزايش و ارتقاء يافتن بينش و باورهاي ديني در گرو عمل به دستورات و فرامين الهي است. امام باقر (ع) مي فرمايند: كسي كه به علم و دانايي اش عمل كند، خداوند آنچه را كه نمي داند به او مي آموزد. بحارالانوار ج ۷۵ ص ۱۸۹).
براي اين كه انگيزه انسان در مسير دينداري تقويت شده و از انحراف دوري نمايد، مناسب است كه در مورد عاقبت مجرمان، گناهكاران و كافران انديشه نموده و عبرت گيرد.
وقتي انسان در عاقبت مجرمان و گنهكاران انديشه مي كند، پرده هاي غفلت تدريجا از جلوي چشمش كنار مي روند و انسان از عاقبت كارهاي خود درصورتي كه گناهكارباشد آگاهي مي يابد و همين مساله عاملي براي دوري از انحراف و تقويت ايمان و اعتقادات مي شود.
چند نمونه از كتب اخلاقي كه در بالا بردن سطح آگاهي شما مؤثر مي باشد را براي مطالعه و تحقيق بيشتر معرفي مي كنيم:
الف- كتب اخلاقي
– نردبان آسمان (دروس اخلاق حضرت آيت الله بهاءالدينى)، تدوين و ويرايش: اكبر اسدى
– سلوك معنوى، تدوين و ويرايش: آقاى اكبر اسدى
– خودشناسى براى خودسازى، محمد تقى مصباح يزدى
– گناهان كبيره، شهيد دستغيب
– نامهها و برنامهها، حسن زاده آملى
– نقطههاى آغاز در اخلاق عملى، مهدوى كنى.
– ترجمه المراقبات، مرحوم ملكى تبريزى
– گامهاى آغازين در اخلاق عملى، مهدوى كنى
– معراج السعاده، احمد نراقى
– منازل الاخره، شيخ عباس قمى
– تقوا، شهيد عبدالحسين دستغيب
