نویسنده: سیدمحمد رضاعالمی
رشته تاریخ تمدن اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه
توجه به انساب نتیجه یک رویکرد قدرتمند اجتماعی برای نیل به اهدافی چون تفاخر و حمایت اجتماعی در دوره پیش از اسلام در سرزمین عربستان بود که به دوره اسلامی راه یافت و به دلیل کارکردهایی که پس از آن یافت مکتوب شد و انساب نگاری را به وجود آورد.شیعیان از کسانی بودند که از ابتدای شروع و بسط انساب نگاری، اهتمام فراوان در این رشته به خرج دادند و آثار بسیار ارزشمندی خلق کردند.انساب نگاری شیعه در ابتدا تحت عنوانی عمومی بود و از قرون سوم به بعد با رشد اعتقادات شیعه و نیز ضرورت فقهی و نیز پیوند آن با مناصبی چون نقابت حالت اختصاصی گرفت و به نسب نگاری آل رسول یعنی انساب نگاری طالبیان اختصاص یافت.این پایان نامه از ابتدای شروع انساب نگاری مسلیمن تا قرن هفتم هجری به دنبال نقش شیعیان در انساب نگاری است و از لحاظ مکانی شامل تمام مناطقی است که انساب نگاری شیعیان در آنجا وجود داشته است.
واژگان کلیدی:انساب، انساب نگاری عمومی، شیعیان، انساب نگاری طالبیان، نقابت
پرسش اصلی تحقیق: چگونگی تطور انساب نگاری از سوی شیعیان از آغاز تا پایان قرن هفتم هجری است و در این راستا نقش شیعیان در انساب نگاری عمومی و نیز در انساب نگاری اختصاصی طالبیان، بررسی و تحلیل می گردد.
روش تحقیق: این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی تحلیلی است و روش پژوهش در آن براساس اسناد ومدارک می باشد وسعی شده است در ان حتی الامکان از تالیفات اولیه در موضوع انساب نگاری استفاده گردد تا چهارچوبی مشخص از انساب نگاری شیعیان به دست آید.پایان نامه در پنج فصل شکل گرفته است.در فصل اول پس از بررسی و تشریح لغوی و اصطلاحی مفاهیم و اصطلاحاتی که بنای تحقیق برآن استوار است به پیشینه انساب نگاری در امت های قدیم و نگاه قرآن به انساب نگاری پرداخته شده است. درفصل دوم به طور تاریخی و مفصل شکل گیری انساب نگاری عمومی را در اسلام بررسی کرده و پس از آن از لحاظ مختلف به شرح جزئیات، فواید، روشها و مکاتب مختلف آن پرداخته است. در فصل سوم شکل گیری انساب نگاری عمومی در بین شیعیان و تالیفات مربوط به آن بررسی شده و پس از آن تاثیر و تاثر انساب نگاران شیعه و سنی از یکدیگرومنابع آنها در انساب نگاری عمومی مورد تحقیق قرار گرفته است.فصل چهارم به تاریخچه ی انساب نگاری اختصاصی شیعیان می پردازد،از دلایل پیدایش و شکوفایی آن، جریان شکل گیری و تالیفات آن بحث میکند و شیوه تدوین هرکدام از تالیفات را از نظر می گذراند.فصل پنجم، تحلیل و بررسی انساب نگاری اختصاصی شیعیان است. از ارتباط انساب نگاری با منصب نقابت، محدوده ی جغرافیایی شبکه علمی نسابه ها و ویژگیهای این نوع انساب نگاری بحث می شود و نهایتا از منابع این نوع خاص نام برده و توضیخاتی ارائه می کند.در آخر نیز به نتیجه گیری می پردازد.
منابع تحقیق:منابع و ماخذ این تحقیق کتب مربوط به انساب نگاری در قرون مورد نظر و بخصوص تالیفات اولیه ی این حیطه می باشد و برای این تحقیق از غنای کافی برخوردار است.
