سخن گفتن از عظمت و شکوه غدیر، کارى نیست که از عهده هرکس برآید. پرداختن به موضوع پراهمیتى چون غدیر، تنها از کسانى شایسته است که این حماسه جاوید تاریخ و نقطه عطف نبوت و امامت را آفریدند. غدیر به اراده الهى صورت گرفت، با خطاب «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ»، پیامبر مأمور تحقق عینى غدیر شد و على(ع) را به عنوان ولی امر به جهانیان معرفى کرد: «مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِيٌّ مَولاهُ» پس از این معرفى شکوهمند، خداوند فرمود: «اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً». واقعه غدیر بیانگر ارزشهاى مذکور است و روز غدیر ظرف زمانی ابلاغ آن.
به گزارش خبرگزاری شفقناافغانستان، به مناسبت فرا رسیدن عید سعید غدیر گفت‌وگویی با استاد درس خارج کلام حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه حجت‌الاسلام و المسلمین سید رشید صمیمی ترتیب داده شد و نکات ارزشمندی در مورد صاحب ولایت مولا علی(ع) مطرح کردند که متن بیانات ایشان به صورت ذیل است:
نارسائی زبان از بیان فضایل امیرالمؤمنین علی(ع)
گرچه سخن گفتن از فضائل آن حضرت فقط در حد عرض ارادت است و الا زبان الکن است از این که گوشه‌ای از ابعاد گسترده شخصیت جامع آن حضرت و قطره‌ای از دریای بیکران عظمت مولا را بیان کند و یا به تصویر بکشد.
لزوم شناخت معصوم از زبان معصوم
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به زیارت امین الله و اینکه شناخت حقیقت عصمت و انسان معصوم را باید از زبان معصوم و نیز جایگاه امامت و ولایت را از زبان امام باید شنیده شود، افزود: زیارت معروف به «امین‌الله»، در نهایت اعتبار می‌باشد و در تمام کتاب‌های زیارتی و مصابیح نقل شده است. علاّمه مجلسی(ره) فرموده: این زیارت از جهت متن و سند از بهترین زیارات است و باید در تمام روضه‌های ائمه بر آن مواظبت نمایند.
درباره این زیارت به سندهای معتبر از جابر، از امام باقر(ع) روایت شده: حضرت امام زین‌العابدین(ع) به زیارت امیرالمؤمنین(ع) آمد و در کنار قبر آن حضرت ایستاد و گریست و چنین گفت:
«السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللّهِ فِي أَرْضِهِ، وَحُجَّتَهُ عَلَى عِبادِهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ، أَشْهَدُ أَنَّكَ جاهَدْتَ فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ، وَعَمِلْتَ بِكِتابِهِ، وَاتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِيِّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ
سلام بر تو ای امین خدا بر روی زمینش و حجّت او بر بندگانش، سلام بر تو ای امیرمؤمنان [اگر این زیارت برای امام دیگر خوانده شود «السلام علیک یا امیرالمؤمنین» گفته نمی‌شود، نویسنده] گواهی می‌دهم که تو در راه خدا آن‌چنان‌که باید جهاد کردی و به کتابش عمل نمودی و روش‌های پیامبرش (درود خدا بر او و خاندانش) را پیروی کردی.
در سلام نامه نورانی امام زین العابدین(ع) شئون و اوصافی مانند امین الله در زمن، حجت خداوند بر بندگان ، امیر مؤمنان، مجاهد فی الله به حقیقت کلمه جهاد، عمل کننده خدا، پیرو سنت نبی صل الله علیه و اله برای مولا علی (ع) بیان شده است.
عشق و ابراز ارادت بوعلی سینا و معرفت عقلانی او نسبت به ساخت قدسی امیرمؤمنان(ع)
معاون پژوهشی مرکز تخصصی شیعه شناسی حوزه علمیه قم افزود: در بین سخنان شخصیت‌های بزرگ تاریخ اگر تأملی داشته باشیم، تا بفهمیم که بهترین کلام را چه کسی درمورد امام علی(ع) در میان افراد غیرمعصوم گفته است. انسان ناخود آگاه به یاد سخنان شیخ الرئیس بوعلی سینا می افتد خصوصاً دو کلام که یکی شعر و نظم است و دیگری نثر و کلام حکیمانه، و هر دو کلام، کلامی نغز است. کلامی که ایشان در مورد امام علی دارد و به صورت نظم و شعر است و نشان از عشق و ارادت و محبت این شخصیت بزرگ عالم اسلام به مولا علی علیه السلام است و بدین صورت:
تا باده عشق در قدح ریخته‌اند
وندر پی عشق، عاشق انگیخته‌اند
با جان و روان بوعلی مهر علی
چون شیر و شکر به هم در آمیخته‌اند
این بیان شعری بوعلی سینا، نابغه فلسفه و حکمت وعلوم عقلی و علوم پزشکی و… است که نشان‌دهنده ولایتمداری ایشان است و می‌توان گفت که محال است انسان به عمق حکمت و عقلانیت دست یافته باشد اما به ولایت الهی دست پیدا نکند و این اظهار محبت و ارادت بوعلی سینا به ساحت مقدس امام علی(ع) نشان از این است که او به عمق حکمت و عقلانیت دست یافته است و این خرد ورزی او را ولایت‌مدار ساخته است
و در کلام و نثر حکیمانه ای جناب بوعلی سینا می‌فرماید: «علی بین الناس کالمعقول بین المحسوس» علی در میان مردم و در میان دیگر مخلوقات مانند معقول در میان محسوس است. اگر تأملی در واژه ی معقول کنیم و تأملی در واژه ی محسوس کنیم فاصله ی امام را با دیگر مخلوقات بصورت روشن بیان می‌کند.
آنجایی که شاعر معروف محمد حسین شهریار می‌گوید:
نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت
متحیرم چه نامم شه ملک لا فتی را
او پایین‌تر از خالق و بالاتر از هر چه مخلوق است.
حال باید ببینیم ویژگیهای محسوس چیست؟
محسوس، فناپذیر است، در حال تغیر است، محدود است زمان و مکان، محدود است در جسم عنصری خودش. دستیابی به کمال و از جمله کمال معنوی برای او تدریجی است، زوال‌پذیر است، علم اگر دارد علمش اکتسابی است.
اما ویژگی های معقول درست بر خلاف محسوس بوده و عبارتند از:
در محدوده زمان و مکان نیست، علمش اکتسابی نیست، از نظر قدرت و ئاسعه ی وجودی در اوج قرار دارد. احتیاجی به هیچ مخلوقی ندارد، او یک وجود سراسر عقلی است و در قفس تنگ ماده و مادیات نمی‌گنجد.
جامعیت کمالات وجودی به ظاهر متضاد امیرمؤمنان به عنوان انسان کامل
به وجود امام علی(ع) اگر نظر بیفکنیم و هر کدام از جنبه‌های شخصیت امام علی(ع) را ملاحظه کنیم، در اوج قرار دارد و شخصیت، افکار، اندیشه ها، پیام ها و نگاه الهی اش به عظمت تاریخ بشریت و چون روحی ساری و جاری برهمه نسل های جوامع انسانی است مخاطب پیام او حقیقت انسانی همه انسان‌هاست در وجودش تمام کمالات متضاد که در یک انسان عادی جمع شدنش محال است به طور کامل وجود دارد.
جهاد و مبارزه علی(ع) در اوج قله جهاد
وقتی امام علی(ع) را در میدان و جهاد مبارزه تصور می‌کنیم و تاریخ مبارزات آن حضرت را می‌خوانیم. و شگفتی های فرماندهی آن بزرگوار را مطالعه می‌کنیم فرمانده دلیر و شجاعی را می‌بینیم که با ریزترین تاکتیک‌های نظامی آشناست و دستورات او در مورد امور نظامی در محدوده زمان و مکان آن عصر نیست. حتی برای کسانی که می خواهند در این زمان فرماندهی کنند الگو و نمونه است. انسان چنین تصور می کند، کار این فرد فقط در طول زندگی‌اش جنگاوری و مبارز بوده و شجاعت مبارزاتی داشته و غیر این کار با هیچ کار دیگری آشنایی ندارد و فقط رمز موفقیت او، فرماندهی و مبارزات نظامی و شمشیرزنی است و بس.
عبادت الهی در نهایت خلوص و فنای فی الله
همین مبارز خستگی ناپذیر کرار غیر فرار را در سجاده عبادت می‌بینید انسان عابد، خالصا لوجه الله را می بینید که تمام وجودش غرق در عالم ملکوت وفنای فی الله است. و اگر تیری را از پایش در حال عبادت در بیاورد متوجه نمی شود، غرق در عبادت با معبود است. تصورت این است که عابدی است شب زنده دار و جز عبادت نمی‌داند. و فقط او عابد است و بس.
سخندانی و سخنوری در اوج فصاحت و بلاغت
همین عابد شب زنده دار را در میدان سخنوری می‌بینید ریزترین نکات سخنوری را ابداع می‌کند که سرآمد همه سخنوران تاریخ بشریت است. و نهج البلاغه اش قطره ای از دریای بیکران معارف بیانی امام علی (ع) است
سر آمد همه حکمای الهی در حکمت
همین خطیب واعظ سخنور توانا را در میدان بیان معارف عمیق عقلی و اعتقادی می‌بینیم. استدالال‌های عقلی و فلسفی او را ملاحظه می‌کنیم تصور می‌کنی که حکیمی است زبردست که جز حکمت و علوم عقلی چیز دیگری بلد نیست و تمام عمر خود را در بحث علوم عقلی سپری کرده و حقیر بعنوان ریزه‌خوارخان ائمه معصومین علیهم‌السلام، بصورت بسیار اندک بعضی از ابتکارات و ابداعات امام را ملاحظه می‌کنم در علوم عقلی، که سرآمد اکثر براهین فلسفی و عقلی است و ابداعی است. از جمله براهینی که امام علی دارد و می‌تواند رمز خداشناسی باشد امام می‌فرماید: عرفت الله بفسخ العزائم و نقض الهمم . این برهان را نداریم در براهین فلسفی، در براهین روانشناختی هم نداریم. خدا را شناختم به فسخ عزیمتها و تصمیم‌ها و نقض همت‌ها.
وقتی انسان تصمیم می‌گیرد تمام شرایط را مهیا می‌کند، می‌خواهد این کار را صد در صد انجام بدهد ناگهان خداوند تحولی را بوجود می آورد عزیمتها و تصمیم‌ها فسخ می‌شود. و همت‌ها و آنچه که آرزو‌هاست از میان می‌رود و این نشان می دهد که در پس این تحولات، دست حکیمی نهفته است و انسان خردمند آگاه حکیم الهی، خدا را با فسخ عزایم و نقض همت‌ها می‌شناسد. و سایر براهینی که وجود دارد.
دارای بیان الهی و تأثیر گذار در مسائل اخلاقی و تربیتی
همین حکیم فرزانه را، شما در میدان پند و اندرز به دیگران می بینی. وقتی که خطبه همام را ملاحظه می‌کنید وقتی که سیمای عابدان را و سیمای بندگان مخلص را تصویر می‌کند و همام بیش از حد اصرار می‌کند که رمز خلوص و ویژگی های تقوا پیشگان را بیان کند، اول سعی می‌کند که او را از این درخواست باز دارد، اما وقتی که اصرار بیش از حد او را می بیند به گونه‌ای بیان می‌کند که او تحمل خود را از دست میدهد و امام با بیان الهی و نافذی که دارد چنان ویژگیهای متقین و ابعاد مختلف شخصیت تقوا پیشگان را در پیش دیدگان همام ترسیم می‌کندکه او با نفس قدسی امام چنان اهلیت معارف توحیدی و الهی را ییدا می کند و مست اتصال به عالم معنا می شود و چنان ظرفیت وجود آکنده از معارف می شود که تحمل خود را از دست میدهد به گونه‌ای که به تعبیر نهج البلاغه
« فَصَعِقَ هَمَّامٌ صَعْقَةً كَانَتْ نَفْسُهُ فِيهَا فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (عليه السلام) أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ كُنْتُ أَخَافُهَا عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ هَكَذَا تَصْنَعُ الْمَوَاعِظُ الْبَالِغَةُ بِأَهْلِهَا فَقَالَ لَهُ قَائِلٌ فَمَا بَالُكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فَقَالَ (عليه السلام) وَيْحَكَ إِنَّ لِكُلِّ أَجَلٍ وَقْتاً لَا يَعْدُوهُ وَ سَبَباً لَا يَتَجَاوَزُهُ فَمَهْلًا لَا تَعُدْ لِمِثْلِهَا فَإِنَّمَا نَفَثَ الشَّيْطَانُ عَلَى لِسَانِكَ .»
همّام فریادی زد و بيهوش شد و هم در آن بيهوشى از دنيا رفت، پس امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: آگاه باشيد سوگند بخدا كه از (چنين پيشآمد بر) او مى ترسيدم، پس از آن فرمود: اندرزهاى درست به اهلش چنين (تأثير) ميكند، يكى از حاضرين (عبد اللّه ابن كوّاء كه از خوارج بود) گفت: يا امير المؤمنين تو چه حال دارى (چرا اين اندرزها در تو تأثير ندارد، يا چون چنين گمان داشتى چرا باعث مرگ او شدى) امام عليه السّلام فرمود: واى بر تو هر اجلى را وقتى است كه از آن نمى گذرد (دير و زود نمى گردد) و سببى است كه از آن تجاوز نمى كند، پس از اينگونه گفتار كه شيطان بر زبانت راند باز ايست (بار ديگر مگو، زيرا اعتراض بر امام از اضلال و دستور شيطان است).
و انسان ملاحظه می‌کند که این فرد در بیان معارف الهی چقدر تاثیز گذار و دقیق و سرآمد مربیان تربیتی در همه عصرهاست هر گوشه از گوشه‌های حیات امام علی علیه السلام را ملاحظه کنیم بالاتر از مخلوقات و پایین‌تر از خالق است. و این محدود در یک رشته‌ی خاصی نیست محدود در یک علم خاصی نیست.
اطلاعات او محدود نیست، شخصیتش محدود نیست، درس‌هایی که امام علی(ع) القاء فرموده هر انسانی را تحت تأثیر او قرار می دهد.
جایگاه امام در بیان مستشرقان
معاون آموزشی گروه فلسفه و کلام دانشگاه بین المللی المصطفی در این مورد به سخن جرج جرداق نویسنده کتاب الامام علی صوت عدالت الانسانیه اشاره کرد و گفت این نویسنده مسیحی در مورد امیر مومنان بیانات جالبی دارد او می گوید:
«در پيشگاه حقيقت و تاريخ برابر است چه اين بزرگ مرد را بشناسي و چه نشناسي زيرا حقيقت و تاريخ گواهي مي دهند که او عنصر بي پايان فضيلت، شهيد و سالار شهيدان نداي عدالت انساني و شخصيت جاودانه شرق است.» و نیز می نویسد: «اي جهان چه مي شد اگر همه نيروهايت را درهم مي فشردي و در هر روزگاري شخصيتي مانند (آقا) علي (ع) با آن عقل و قلب و زبان و شمشير نمودار مي کردي؟ اسلام علي (ع) مانند اسلام ساير مسلمانان در شرايط خاصي نبود، اسلام او از نهاد قلبش مانند جريان آب از سرچشمه جوشش داشت.»
جرجي زيدان مسيحي مي گويد:
« اگر بگويم مسيح از علي بالاتر است عقلم اجازه نمي دهد و اگر بگويم علي از مسيح بالاتر است دينم اجازه نمي دهد. تو کیستی که تمام اندیشه اندیشوران عالم در مقابل عظمتت متحیر وسرگردان است»
اگر ما به این بیان جرجی زیدان تأمل بکنیم اگر او یک فرد مسیحی نبود و مسیح و امام علی را هم نمی‌شناخت او دیگر پایبند دین مسیح نبود که بگوید دینم اجازه نمی‌دهد. اگر مقایسه‌ای می‌کرد بین حضرت مسیح و امام علی(ع)، امام را بالاتر از مسیح و همه پیامبران می‌دانست،
حدیث تشبیه و شباهت علی(ع) به همه انبیای الهی اوصاف ممتازشان
عضو نخبگان تبلیغی دفتر تبلیغات افزود: حدیثی از پیامبر گرامی اسلام است، مشهور به حدیث تشبیه حال مضمونش بدین صورت است: پیشواى حنبلى ها احمد ، از عبدالرزّاق با سندى که ذکر کرده ، با این عبارت روایت کرده است که پیامبر فرمود : «من أراد أن ینظر إلى آدم فی علمه ، وإلى نوح فی فهمه ، وإلى إبراهیم فی خُلقه ، وإلى موسى فی مناجاته ، وإلى عیسى فی سنّته ، وإلى محمّد فی تمامه وکماله ، فلینظر إلى هذا الرجل المُقبل»؛ ( کسى که مى خواهد به آدم در علمش ، و به نوح در فهمش ، و به ابراهیم در اخلاقش ، و به موسى در مناجاتش ، و به عیسى در سنّتش ، و به محمّد در تمام بودن و کمالش نگاه کند ، پس به این مردى که مى آید نگاه کند) . مردم سرها را بلند کردند و ناگاه على بن ابى طالب را دیدند که گویا از بلندى کنده شده و از کوه پایین مى آید
پیام غدیر به جامعه بشری بخصوص جوامع اسلامی
دکتر صمیمی افزود: پیام غدیر پیام فوز و رستگاری دنیوی و اخروی است اما شرطش عمل به سنت و سیره امام علی است و به صرف حرف نمی شود باید عمل کرد پیامبر می فرماید:
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لِعَلِيٍّ يَا عَلِيُّ شِيعَتُكَ هُمُ اَلْفَائِزُونَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ فَمَنْ أَهَانَ وَاحِدا مِنْهُمْ فَقَدْ أَهَانَكَ وَ مَنْ أَهَانَكَ فَقَدْ أَهَانَنِي وَ مَنْ أَهَانَنِي أَدْخَلَهُ اَللَّهُ نَارَ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ اَلْمَصِيرُ
(رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله به امير المؤمنين عليه‌السّلام فرمود: اى على شيعيان تو در روز قيامت رستگارند.و چنانچه هر كه به يكى از آنان اهانتى كند به تو اهانت كرده است،و كسى كه تو را اهانت كند به من اهانت نموده،و هر كس به من اهانت كند خداوند او را داخل آتش جهنم نمايد سپس فرمود:چه عذاب دردناكى است؟ )
ما افتخار داریم که شیعه امام علی(ع) هستیم و امروز از روزهایی است که مربوط به امام علی و منسوب به امام علی است که مراسم تاجگذاری آسمانی امامت و ولایتش در چنین روزی یعنی روز غدیر خم است. و همگی چه شیعه و چه سنی باید حول محبت و در مرحله بالاتر ولایت علی (ع) که بارها در کلام نورانی پیامبر اسلام به آن تصریح و تاکید شده گرد هم آییم آن چیزی که درباره امام علی(ع) می‌توانیم بگوییم که بحث معقول بودن امام علی در بین محسوسات آشکار می‌شود؛ محدود به سال و عصر زندگیش نیست محدود در موضوع خاصی نیست محدود به ملیت و دین و نژاد خاصی هم نیست محدود در ملت و تدیر خاصی هم نیست هر جوانمردی که هر آزادمردی که امام علی(ع) را بشناسد با تمام وجود در مقابل او تواضع و کرنش می‌کند. و این چیزی است که در زندگی امام همام ملاحظه می‌کنیم. و یکی از پیام های غدیر برجسته کردن ابعاد شخصیتی امام ع است
پیامبر گرامی اسلام بیانات مختلفی درباره امام علی(ع) دارد و آنجایی که می فرماید: الحق مع علی و علی مع الحق حق با علی است و علی با حق است. هر طرف که علی باشد حق با آن طرف است برخی شوخی میکنند که حق متغیر است هر طرف که امام علی باشد حق با همان طرف است این توجیه عقلی اش بدین صورت است. حق ثابت است وجود امام علی هم ثابت است اما علی جز حق مجسم چیزی ندارد. و حق هم با تمام حقیقتش اگر ملاحظه بکنیم حقیقت مجسم حق را در وجود حق مجسم که امام علی(ع) مشاهده می‌کنیم و علی چیزی جز حق و حق چیزی جز علی نیست.
می‌خواهید حقیقت مطلق حق را ببینید به امام علی ملاحظه کنید جز حق در وجود امام علی وجود ندارد. هر چه هست حق و حقیقت است در اندیشه اش در رفتارش در گفتارش در تمام رفتار و در تمام حرکات و سکناتش در دشمن شناسی اش در رفتار با دشمنش در رفتار مخالفینش او حق مجسم است.
و اگر انسان زندگی سیاسی امام علی را ملاحظه کند بسیاری از درسها وجود دارد که برای سیاستمداران امروز درس است. در پایان امیدوارم که تمام انسان های آزاد اندیش با معارف نبوی و علوی آشنا شوند و بر گرد ولایت علی گرد هم آیند که شرط سعادت همین است و بس.
