چکیده
در قرآن کریم آموزه های بلندی درباره حقوق و تکالیف زوجین تشریع گردیده است. این کتاب آسمانی کامل ترین دستورات در حوزه روابط زن و شوهر را با توجه به تفاوت های جسمی و روحی آنان تعیین کرده است. قانون مدنی افغانستان نیز چارچوبی حقوقی برای روابط زوجین مقرر کرده است. مهم ترین منبع این قانون، فقه حنفی، مذهب اکثریت پیروان اسلام در آن سرزمین است. همچنین برای پیروان مکتب اهل بیت، اقلیت مذهبی معتنابه در این کشور، قانون احوال شخصیه که بخشی از آن مقررات مربوط به زوجین می باشد، اعتبار قانونی دارد. منبع اصلی این قانون، فقه امامیه است. از این دو منبع حقوقی (فقه حنفی و فقه امامیه) انتظار می رود آموزه های قرآنی مربوطه را در قانون افغانستان بازتاب دهند. از سوی دیگر با پذیرش کنوانسیون منع تمامی اشکال تبعیض علیه زنان از سوی دولت افغانستان، نظام حقوق خانواده این کشور بالقوه در مبنا و دامنه حقوق و تکالیف زوجین در آینده نه چندان دور تغییراتی رخ خواهد داد. در این پژوهش هدف این است که به روش تطبیقی – تحلیلی میزان انعکاس آموزه های قرآنی در قانون افغانستان روشن گردد و تفاوت ها و مشابهت های دستورات قرآن با قانون این کشور اسلامی در روابط زن و شوهر کشف شود. در این تحقیق پس از فصل کلیات و مفهوم شناسی، در فصل دوم این تحقیق، تفاوت و مشابهت قانون مدنی افغانستان با دو مبنای قرآنی تفاوت های زن و شوهر و ریاست و سرپرستی مرد در خانواده از یک سو و دو بعدی بودن ماهیت نکاح از نظر وحی الهی بررسی گشت. در فصل سوم یعنی حقوق و تکالیف مالی مشترک و خاص زوجین، حقوقی مانند حق توارث، مهریه ، پرداخت نفقه و…، میزان بهره گیری از آموزه های قرآنی در دو قانون افغانستان روشن گشت. چشم پوشی از آموزه اصل منع عسر و حرج در قانون مدنی افغانستان و اقبال به آن در قانون احوال شخصیه شیعیان، از نوآوری های این بخش است. در فصل چهارم، حقوق و تکالیف غیرمالی مشترک و خاص زوجین، حقوقی مانند، حسن معاشرت، وفاداری، تمکین در روابط جنسی ، ممانعت از اشتغال و همکاری زوجین در تربیت و حضانت از فرزندان مورد بررسی تطبیقی قرار گرفت. نوآوری این بخش فقدان توجه قانون مدنی افغانستان به مقرره قرآنی معاشرت به معروف و توجه قانون احوال شخصیه شیعیان به آن است. این دو مقرره در حقوق مالی و غیرمالی در قرآن برای اجرای عدالت در روابط زوجین تعیین گشته اند.
