مدرسه علمیه صادقیه هرات در سال 1345 هجری خورشیدی با همکاری جمعی از خیّرین و با همّت و تلاش علمای هرات و به ویژه نماینده تام الاختیار مراجع عظام تقلید حجت الاسلام والمسلمین مرحوم حاج شیخ غلام سرور جبرئیلی و در زمان حیات مرحوم حاج شیخ محمد طاهر قندهاری تأسیس شد.
این مدرسه از مراکز مشهور و مهم دینی، فرهنگی و اجتماعی در افغانستان و علی الخصوص در شهر باستانی هرات می باشد. که در طول دوران وجودش، مأمن و پناهگاهی مطمئن برای مردم متدین جامعه بوده است و همواره به مسایل و مشکلات شرعی، دینی و اجتماعی مردم از طریق این مدرسه رسیدگی شده است. مدرسه صادقیه از بدو تأسیس به عنوان مرکز و پایگاه دینی مردمی که دل در گرو عشق پیامبر اکرم (ص) و خاندان طاهرینش داشتند، در جامعه جای باز کرد و به خاطر ارائه خدمات صادقانه، روز به روز این موقعیت در نزد حکومت و رعیت بیشتر تثبیت گردید.
عامل دیگری که نقش این پایگاه دینی و مذهبی را در جامعه و بین اقشار مختلف مردم پر رنگ می سازد و اهمیت و اعتبار این مرکز را به نقطه اوج می رساند، ارائه خدمات اجتماعی در زمینه های مختلف اجتماع، بر علاوه پرداختن به مسایل و مشکلات دینی و فرهنگی می باشد. عزیزان خواننده ای که با وضعیت اجتماعی مردم افغانستان و هرات و مشکلات و مصائبی که در طول تاریخ معاصر کشور، مخصوصاً از ابتدای کودتای کمونیستی در کشور در سال 1357 ﻫ. ش تا اکنون اتفاق افتاده، آشنایی دارند، حتماً می دانند که وقتی سخن از ارائه خدمات اجتماعی در ابعاد گوناگون و پرداختن به این قبیل مشکلات با وجود موانع متعدد، به میان می آید، تبعاً هزاران گونه زحمت و رنج و مشقت با آن همراه است. لذا پرداختن به مشکلات اجتماعی مردم و سر و سامان دادن آنها و پذیرا شدن انواع مشقت ها و مرارت ها از طرف مسئولین و گردانندگان این پایگاه مقدس مردمی، از نقاط بسیار مهم و ارزشمند در کارنامه این مدرسه علمیه می باشد. لازم است به طلاب، اساتید اولیه و شیوه اداره مدرسه اشاره شود.
با روی کار آمدن حکومت کمونیستی در سال 1357 هجری شمسی، طلاب و روحانیون از مدرسه پراکنده شدند، عده ای زندانی، گروهی مهاجر و چند نفر هم مثل مرحوم حاج شیخ محمد محسن ساجدی و حاج شیخ غلام محمد روحانی از علما، و مرحوم حاج آقای تاجدار از اعضای هیئت امنای مدرسه به شهادت رسیدند و تقریباً مدرسه در حال رکود بود و جز عدة قلیلی از طلاب کسی در آن باقی نماند. در این زمان با توجه به شرایط و نیازمندی های اجتماعی، تصمیم گرفته شد که از این مکان به عنوان مکتب استفاده شود. لذا از صنف اول تا دهم در این مدرسه تشکیل گردید که علاوه بر نصاب تعلیمی مکاتب دولتی، مباحث دینی نیز آموزش داده می شد و لذا شاگردان زیادی به تحصیل و تعلیم به این مدرسه شامل شدند.
مدرسه صادقیه تا کنون دوبار بازسازی شده است. مرتبه اول توسط مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ غلام سرور جبرئیلی وکیل مراجع عظام تقلید، که در بدو تأسیس، با استفاده از یک منزل موقوفی و یک منزل دیگر که خریداری نمودند ساختمانی و اساسی را متناسب با نیاز آن زمان، احداث نمودند و این نخستین مدرسه علمیه ای بود که در هرات تأسیس گردید و از سراسر کشور طلاب علوم دینی را پذیرفت و تربیت نمود. مرتبه دوم، پس از خریداری و الحاق زمین بانک ملی به مدرسه که مرحوم حاجی آقای وثیقی و حاجی آقای مهدی زاده بر اساس ضرورت اقدام به خرید آن نمودند و مرحوم حاجی صالح جان عباس زاده یکی از تجار مؤمن هراتی قیمت آن را پرداخت نمود و در بهار سال 1371 ﻫ – ش سنگ تهداب بنای جدید مدرسه با حضور حضرت آیت الله محسنی (ره) گذاشته شد.
ساختمان جدید مدرسه صادقیه با همت و همکاری تجار محترم، اصناف، بازاریان و مؤمنین هراتی و با سرپرستی حاجی آقای مهدی زاده به پایه اکمال رسید که خداوند متعال این خدمت خالصانه را از همه قبول فرماید.
البته بعد از واقعه ی هفت ثور دروس دینی هم ادامه داشت ولی آن رونق سابق را نداشت، زیرا همین که تعداد طلاب زیاد می شد، به خاطر جلب و احضار به قطعات عسکری از جانب حکومت، طلابی که جمع شده بودند، دوباره پراکنده می شدند. لازم به یاد آوری است که ساختمان جدید مدرسه علمیه صادقیه در چهار طبقه و در زمینی به مساحت 3400 متر مربع و دارای 185 اتاق به شمول: سالن اجتماعات، دارالقرآن، پارکینگ، آشپزخانه و … ساخته شد. جهت اعمار این بنا مبلغی حدود یک میلیون دالر به مصرف رسیده است.
