آیت الله شیخ علی جمعه نصرتی
بی شک شکوفایی و بالندگی مکتب حیات بخش اسلام در طول تاریخ پس از پیامبر و ائمه معصومین علیهم السلام مرهون زحمات بی دریغ علما و فقهااست.
فقهایی که با تحمل مشکلات وناهنجاریها در حفاظت از ارزش های دینی ومذهبی برخواسته اند. حال بر ماست که دورنمایی از زندگی عالمان وارسته را هرچند به اجمال بنگاريم، امید آنکه گامی کوچک در معرفی چهره های درخشان این مردان علم در عرصه ی عمل به حساب آید.
آری یکی از این چهره ها و شخصیت های پرآوازه ی کشور عالم عامل، متدین و راستکار، مرحوم آیت الله شیخ علی جمعه دره صوفی می باشد. شخصی که با تبحر کامل به آموزه های دینی بیش از نیم قرن کمر همت بسته وشب و روز جهت ترویج مکتب اهل بیت علیهم السلام و ارتقاء سطح فرهنگی مردم و تربیت فرزندان آن خطه تلاش بی وقفه نمود.
ایشان در تاریخ 1280 هجری شمسی در خانواده مومن و مذهبی به نام «نصرت الدین» و مادر مومنه ای در منطقه ای به نام دهن رشقه بهسود چشم به دنیا گشود. ایشان در سن کوچکی روانه مکتب خانه ی قدیمی در مسقط الرأس خویش گرديد و سواد خواندن قرآن کریم و کتب فارسی را به اندک زمانی فرا گرفت. سپس در همان سنین کوچکی روانه ی حوزه ی علمیه در منطقه شد و دروس مقدماتی حوزوی را در آن منطقه کسب آموخت و برای تحصیل سطح بالای حوزوی راه یکاولنگ را در پیش گرفت. ایشان در مدت کمی با آن استعداد عالی خدادادی، در کرسی تدریس نشست و در سال 1309 هجری شمسی اقوامش که در دره صوف اقامت داشتند از ايشان دعوت به عمل آوردند. ایشان به دعوت آنان جواب مثبت داد و در بدو ورود به دره صوف با توجه به وضع فرهنگی منطقه مصلحت را بر اين ديد كه حوزه ی علمیه ای را در منطقه ی نوالی تاسیس نماید. پس از تأسيس حوزه علميه، در اندک زمانی بیش از صد نفر طلاب از اطراف و اکناف دره صوف گرد شمع وجود آن عالم وارسته حلقه زدند و خوشه چين خرمن دانش ايشان شدند.
آن مرحوم درسال 1314 هجری شمسی برای زیارت عتبات عالیات و استفاده از محفل پررونق درس بزرگان و آیات عظام مثل سید محسن حکیم، آقا ضیاء عراقی، سيد ابوالحسن اصفهانی و سيد ابوالقاسم خوئی و سایر بزرگان رحمة الله علیهم، رهسپار آن حوزه ی کهن و بابركت شد و در اندک زمانی مورد توجه خاص آن بزرگان قرار گرفت که در این ارتباط به روایت راویان اکتفا می کنیم:
1: آیت الله العظمی سید صادق روحانی (دام ظله)؛ ایشان می فرمایند: «آقاي شیخ علی جمعه از رفقای صمیمی اینجانب بود و بعد از رحلت آیت الله العظمی محسن حکیم نقش مؤثر در تعيین مرجعیت آیت الله خوئی داشت وآقاي شیخ علی جمعه معتمد همه ی بزرگان بود و حرفش قابل رد نبود»
ایشان نمونه ای را یادآور می شود: «وقتی آیت الله ابوالحسن اصفهانی به آقای خوئی دستور صادر نمود که باید حوزه کربلا برود نجف را ترک کند. بعد از رفتن آیت الله خوئی علما به صورت دسته جمعی و فردی خدمت آیت الله اصفهانی رسیدند و خواستار برگرداندن آقای خوئی به حوزه نجف شدند. آیت الله اصفهانی قبول نکرد تا اینکه آقاي شیخ علی جمعه نزد ایشان رفت و گفت : اگر بنا باشد آقای خوئی برنگردد ما ها هم نجف را ترک خواهیم نمود که در نتیجه ایشان متقاعد شد و آیت الله خوئی را در حوزه نجف برگرداند.»
2: آیت الله سید عالمی بلخابی می گوید: «آقاي شیخ علی جمعه از دوستان صمیمی آیت الله حکیم بود که مسئولیت استفتاءات و کمک به طلاب به عهده ایشان بود.»
3: حجة الاسلام آقای حسین اخلاقی فرزند مرحوم شیخ عبدالحکیم، می گوید: «وقتی ما وارد حوزه ی علمیه ی نجف شدیم حضرات آیات عظام جویایی حالات شیخ مرحوم شد و حضرت آیت الله سید محمد روحانی رحمة الله علیه می فرمود: آقاي شیخ علی جمعه از میان روحانیت افغانستان آیت الله مسلّم بود.»
فعالیت ها:
1- از برجسته ترین فعالیت های او با توجه به وضعيت حاکم در منطقه نسبت به مردم تشیع به ترویج دستورات دینی و بخصوص دفاع از آموزه های مذهب حقّه جعفری (ع) آن هم در قالب سخنرانی ( که تنها وسیله ارتباطی روحانیت بامردم وحاکمان وقت بود) می پردازد و چندین جلسات سخنرانی به مناظره و پرسش و پاسخ کشانیده می شود ایشان با تسلطی که بر کتب متون اعم از تاریخی و روایی، شیعه و سنی داشته است، همه علما و قضات و حاکم وقت را مجاب نموده برای همیشه ساکت می سازد. این مناظره باعث سربلندی و افتخار مردم شیعه در آن جّو ناهنجار حاکم و پراختناق می شود که هنوز آن خاطرات شیرین در اذهان مردم ما تداعی و لذت آن در مذاق مردم ما احساس می شود.
2: تاسیس و پایه گذاری دو حوزه علمیه یکی درتاریخ 1310 هجری شمسی و دیگری در تاریخ 1344 هجری شمسی بعد از برگشت از نجف اشرف در همان منطقه نوالی که این حوزات بسیار پربرکت بوده بیش از صدها طلبه در آن پرورش یافتند و مصدر خدمت به مردم قرار گرفتند و هم اکنون آن حوزه مثل سابق فعال و طلاب مشغول تحصیل می باشند.
ویژگی های اخلاقی آن مرحوم
آن مرحوم در سیره و گفتار به اولیای خدا اقتدا کرده بود، خوش اخلاق گشاده رو و خوش برخورد بود و به حق در عرصه ی اخلاق حلم و تواضع الگو بود در هیچ شرایطی اصول اخلاقی را نادیده نمی گرفت و باوقار و متانت سخن می گفت. شیوه برخوردشان با طلاب اعم از کوچک و بزرگ یکنواخت و به آنها احترام قائل بود و به طلاب شخصیت می داد و شخصا با آن مقام علمی که داشت در کرسی تدریس می نشست و به طلاب جدید الشمول دروس مقدماتی را تدریس می نمود و از هر گونه توهین و تحقیر و اسائه ادب و تبعیض نسبت به هر قومی به دور بود.
آثار آن مرحوم
از آن مرحوم آثار گرانسنگی بیش از 5000 صفحه راجع به فقه و اصول به زبان عربی به جامانده است که متاسفانه به خاطر مشکلات عدیده و تحولات انقلاب نتوانست آنها را به چاپ برساند و قسمتی از آنها بر اثر زیرخاک کردن به منظور عدم دستیابی کمونیست ها، از بین رفته است و یکی از شاگردان آن مرحوم جناب حجة الاسلام استاد امینی سرولنگ می گوید: یکی از چیزهایی که ذهن استاد را به خود مشغول داشته بود برگشت به نجف وبه چاپ رساندن آثارش بود که متاسفانه موفق نشد.
آن مرحوم که پس از نیم قرن تلاش و کوشش در جهت احیاء و بزرگداشت شعایر دینی و سالها تدریس چه در نجف اشرف و چه در افغانستان (دولت آباد مزارشريف و دره صوف) سرانجام بر اساس آن سنت جاریه الهی که فرمود: «کل نفس ذائقة الموت ثم الینا ترجعون». عنکبوت 75) در سال 1360 هجری شمسی بدرود حیات گفت و همه علما و مردم متدین را در غم فقدان خویش به سوگ نشاند که فقدان آن مرحوم تأسف انگیز و جبران ناپذیر بود و به حق آن بزرگمرد از مصاديق برجستهي فرمایش پیامبر بزرگ اسلام بود که فرمود: «درگذشت عالم مصیبت جبران ناپذیر و رخنه ای بسته ناشدنی است. او ستاره ای است که غروب می کند( تحمل) مرگ یک قبیله آسان تر از یک مرگ عالم است» و پیکر آن اسوه علم و اخلاق با حضور علما و شخصیت های مذهبی و سیاسی و مردم مومن و متدین استان، تشییع و پس از اقامه نماز به امامت مرحوم آیت الله شیخ جواد (از منطقه زير تنگي شيخه) در همان شهرستان دره صوف، قريه نوالي در جوار حوزه علميه اش به خاک سپرده شد.
فرزندان ايشان
از ايشان چندين فرزند بجاي مانده است كه هر كدام در حد توان خويش مصدر خدمت براي مردم قرار گرفته و هم اكنون نيز در راه خدمت به دين و نشر معارف اهل بيت(ع) نهايت تلاش را انجام ميدهند.
به خصوص فرزند كوچك ايشان جناب حجت الاسلام والمسلمين شيخ زاده كه خلف صالح ايشان بوده و در سلك روحانيت راه آن عالم بزرگوار ادامه داده و ضمنِ ادمه تحصيلات علمي كه دارند، بيشتر اوقات در منطقه مركز دره صوف بالا به عنوان امام جمعه و مدير كتابخانه عمومي دره صوف حضور فعال و بابركت دارند.
از خدمات فرهنگي ايشان ميتوان به موارد ذيل اشاره كرد:
1) برگزاري نماز جمعه و مراسمات ديني و مذهبي در مركز دره صوف بالا و مناطق اطراف، (نماز جمعه در مناطق مختلف)
2) تأسيس دو باب كتابخانه عمومي يكي در مركز دره صوف بالا و ديگري در منطقه دهن طور.
اين كتابخانهها در دو بخش فعال هستند: يكي به صورت متمركز و سالن مطالعه در محل كتابخانه و ديگر به صورت اماني. كساني كه فرصت مطالعه در كتابخانه را ندارند و يا راه شان دور است به صورت امانت مي برند و پس از مطالعه آن را به كتابخانه بر ميگردانند.
3) احداث سرويس بهداشتي مدرن براي مسجد جامع دره صوف.
4) احداث ساختمان جديد براي كتابخانه با امكانات و فضاي مناسب و در خور كتابخانه عمومي و مردم شريف دره صوف.
5) احداث ساختمان حوزه علمیه امام صادق(ع) در مرکز دره صوف در پنج طبقه (در حال کار)
6) چاپ و نشر كتابهاي ادعيه و مذهبي به منظور نشر و اشاعه فرهنگ اهلبيت عليهم السلام.
7) حل و فصل بسياري از دعاوي و مشكلات مردم منطقه اعم از مركز و اطراف.
8) همكاري و مشاوره و احياناً راهنمايي مديران دولتي اعم از فرهنگيان، نظاميان و ادارات ديگر.
9) زمينه سازي جهت اعزام مبلغ به اطراف و ايجاد هماهنگي و انسجام براي نيروهاي فرهنگي.