حضرت حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد حسین احسانی (ره) . شخصیتی که اخلاق اسلامی زینت بخش مقام علمی،سیاسی و اجتماعی ایشان بود و با دوری از مظاهر دنیا و ظواهر آن در کنار تقوا و توکل بر خدای سبحان، تواضع با مردم و احترام به بزرگ و کوچک و با تحمل بسیاری از مشکلات برای احیای کلمه حق و با خدمت به مردم مجذوب دل های همگان گردید. ارتحال جانسوز این دانشمند آگاه و متعهد مجال مناسبی برای گذری کوتاه و واکاوی زندگی پربار و اندیشه سیاسی،علمی و فرهنگی ایشان است. کودک پاک فطرت از تبار سادات حسینی در 15 ثور سال 1334 هجری شمسی در مطقه زارین یکاولنگ از توابع ولایت بامیان در خانواده علم و تقوای آیت الله العظمی سید محمد حسن رئیس یکاولنگی (ره) دیده به جهان گشود تا زندگی را برای تجربه بندگی خالق و خدمت به مخلوق بیازماید و پله های سعادت و کمال را طی نماید به همین منظور از همان ایام کودکی در سن 10 تا 14 سالگی دروس مقدماتی حوزه را نزد اخوی بزرگشان آیت الله احسانی بزرگ و همچنین برخی از طلاب مدرسه علمیه محمدیه(ص) زارین، حتی در ایام تعطیل فرا گرفت. در سال 1347 همراه پدر بزرگوارشان حضرت آیت الله العظمی رئیس (ره) و مادر مهربانشان به منظور ادامه تحصیل عازم نجف اشرف گردید و در آن مرکز بزرگ علمی و دینی در مدرسه علمیه جامعة النجف مقیم و مدتی تحت سرپرستی شهید حجت الاسلام والمسلمین سید حسینعلی حسینی یکاولنگی و تحت اشراف مرحوم سید محمد کلانتر مدیر مدرسه، ادبیات عرب و سایر دروس متداول در جامعة النجف را نزد اساتیدی چون شیخ مدار زاهدی و شیخ غلامعلی محمدی، شیخ محمد علی فاضل سنگ تخت فرا گرفت و در زمان افتتاح مدرسه دارالحکمه مرحوم آیت الله العظمی حکیم (ره) در جامعة النجف اقامت داشت. پس از افتتاح دار الحکمه، مقیم آنجا شد و از اساتید سطوح عالی آنجا همچون شهید آیت الله مدنی،آیت الله شیخ مجتبی لنکرانی، آیت الله سید احمد مددی،آیت الله صدار بادکوبه ای،آیت الله العظمی شیخ اسحاق فیاض،آیت الله سید حسن مرتضوی شاهرودی، شیخ عباس قوچانی معروف به منظومه بهره جست. مرحوم احسانی در سال 1354 از مدرسه علمیه دارالحکمه به خاطر داشتن روحیه انقلابی توسط حکام بعث عراق اخراج و به کشور ایران تبعید شد و وارد حوزه علمیه قم گردید وی ضمن مقابله با رژیم ستمشاهی از طریق سخنرانی و با ساکن شدن در مدرسه علمیه مؤمنیه رسالت علمی و فرهنگی خویش را در منظر آیات عظام چون آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره) مباحث الفاظ و آیت الله العظمی تبریزی (ره) مباحث فقه و آیت الله العظمی وحید خراسانی دوره کامل اصول، آیت الله محمد علی گرامی و آیت الله العظمی حسن زاده آملی و آیت الله جوادی آملی درس اسفار را آموخت. فعالیت های سیاسی و اجتماعی مرحوم احسانی: نقش حجت الاسلام و المسلمین احسانی در تأسیس حرکت اسلامی افغانستان: با وقوع کودتای مارکسیستی و هجوم ارتش سرخ شوروی سابق به افغانستان مرحوم احسانی تصمیم می گیرد که جهت ادای وظیفه دینی و ملی در کنار ملت و برادران خویش قرار گیرد و در جهت رهبری و سوق مجاهدین در صحنه های حق علیه باطل در ابتدا یک تشکل روحانی را با همکاری جمعی از همفکرانش در قم ایجاد نموده و با جلسات پیگیر در شب های جمعه به تحلیل و تجزیه مسائل جاری می پرداختند در همین جلسات مسائلی مطرح شد که منجر به اندیشه تأسیس یک تشکل سیاسی و اجتماعی به رهبری یک چهره معتبر علمی و اجتماعی و زمینه برای دعوت آیت الله محسنی از سوریه را فراهم نمود و حضور ایشان در قم سرانجام منجر به تشکیل حرکت اسلامی افغانستان شد. ب- استاد احسانی یکاولنگی از آنجا که یکی از تأثیرگذارترین چهره های سیاسی و علمی در هدایت انقلاب اسلامی بود در این راستا نقش ایشان در تأسیس و تدوین اساسنامه شورای اتفاق اسلامی افغانستان و نقش فعالانه ایشان در فرو نشاندن تنش های سیاسی بین نیروهای جهادی سبب شد وی از سوی رئیس شورا آیت الله بهشتی (ره) به عنوان معاون رهبری شورای اتفاق و نیز رئیس شورای فرهنگی انتخاب گردد. ج- استاد احسانی در سال 1363 مجدداً به قم بازگشت و با عضویت در مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام و دبیرخانه دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای به عنوان عضو شورای عالی نظارت بر مدارس افغانستان و نیز یکی از بنیانگذاران و رئیس مجمع مشورتی مهاجرین افغانستانی مقیم ایران و عضو شورای علمای تشیع افغانستان به فعالیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ادامه داد تا اینکه در شب یکشنبه مورخ 11/3/1388 شمسی همزمان با ایام شهادت یگانه دخت نبی اکرم (ص) حضرت فاطمه زهرا (س) در اثر عارضه تنفسی در سن 54 سالگی ندای حق را لبیک گفت و به دیار ابدی شتافت و ملت انقلابی و جامعه علمی و فرهنگی ما را به سوگ نشاند.
رحش شاد یادش گرامی باد.
