1357ه.ق./ 1317ه.ش-1417ه.ق./ 1375ه.ش.
عالم دینی و نویسنده شیعی میدان وردک.
تولد و وفات
سیّد محمّد ظاهر محقق بهسودى، در اوجَی کجاب، از ولایت میدان متولد شد. او در سال 1357ه.ق. برابر با 1317 ه.ش. دیده به دنیا گشود و در 25 شعبان 1417ه.ق. برابر با 16 جدی 1375ه.ش. در پلخمری از دنیا رفت.
تبار و نسب
او فرزند سید محمد حسین اوجی، از عالمان نامدار بهسود است. نسب او از سادات اوجی و تبار شاه اخلاص است که شجره‌نامۀ آنها به امام زین‌العابدین می‌رسد. جد سادات اوجی سید اسد‌الله از فرزندان شاه‌اخلاص است و عالمان نامداری همچون سید شاه محمد‌حسین بهسودی اُوجَی و سید محمدسرور اُوجَی از همین خاندان‌اند.
زندگی‌نامه
محقق بهسودی در نخستین سال‌های پادشاهی ظاهرشاه نوجوان و دوران صدارت محمدهاشم خان، دور از پایتخت و در همان زادگاه خود پرورش یافت. او در آغازین سال‌های کودکى پدر را از دست داد و سپس در پنج سالگى سوگوار جدّ بزرگوار خود شد. از آن به بعد مادر سرپرستی او را عهده‌دار شد و تربیت کرد.
او پس از گذراندن آموزش‌های مکتبخانه‌ای به تحصیل علوم دینی روی آورد و دروس مقدماتى و ادبیات و منطق را نزد سید محمدباقر و سید محمدسرور اوجى و سطوح را نزد سید شاه عبدالعظیم و شیخ عزیزالله غزنوى فراگرفت. سپس، سال ۱۳۳۹ه.ش برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه نجف رفت و نزد آیت الله العظمى حکیم علم‌آموزی کرد. اقامت او در نجف کوتاه‌مدت و نزدیک به پنج‌سال بود.
او در حدود سال 1345 ه.ش. به افغانستان بازگشت و به تدریس علوم دینی، ترویج شعائر مذهبی، راهنمایى مردم و گره‌گشایی و حلّ و فصل امور مردم پرداخت. وی پس از بازگشت، زمستان‌ها در بهسود و تابستان‌ها در کابل (در مسجد جامع و حسینیه عرفان) علوم دینی و حوزوی تدریس می‌کرد.
محقق بهسودی سال ۱۳۵۰ه. ش براى دومین بار مهاجر نجف اشرف شد و در حوزه علمیه نجف نزد آیات عظام: امام خمینى(ره) و آقای خویی(ره) علم‌آموزی کرد. سپس، به درخواست اکید مردم منطقه و سفارش امام خمینی(ره) به وطن بازگشت. او وکیل تام الاختیار امام خمینى(ره) در افغانستان بود و با همین پشتوانه به ترویج مبانی فکرى ایشان در بهسود پرداخت. این‌که او چه وقت از نجف به افغانستان بازگشت روشن نیست، اما ارتباط او با امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران دوامدار بود و از سال 1357 ه.ش. به بعد مستحکمتر شد.
او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با هجوم نظامی شوروی به افغانستان، مهاجر ایران شد و در ایران حزب جهادی «سازمان نیروی اسلامی» را براى سازماندهى مهاجران و مبارزه مسلحانه علیه ارتش شوروی بنیانگذاری کرد و سال 1360 به افغانستان بازگشت و به جنگ علیه شوروی پیوست. سپس، سال 1362 ه.ش. بار دیگر مهاجر ایران شد و زندگی در مهاجرت را اختیار کرد. او این‌بار نگارش و تدریس علوم دینی را در مهاجرت پیش گرفت و کتاب نوشت و منتشر کرد.
او در سال 1375 به هزاره‌جات بازگشت و در بازگشت از بامیان به سوی بلخ، بیمار شد و ۲۵ شعبان المعظم ۱۴۱۷ق.(۱۳ دى ۱۳۷۵ش.) در ۵۸ سالگى در پلخمری از دنیا رفت.
خدمات فرهنگی
محقق بهسودی بنیانگذار مدرسه علمیه مهدویه اوجى است. او سال 1345 ه.ش. این مدرسه را در منطقه اوجی بهسود تأسیس کرد و با این کار پایگاه علمی و دینی مهمی برای شیعیان بهسود ساخت که طلاب متعددی را تربیت کرده است.
آثار
- چهره واقعی و شوم کمونیزم؛
این کتاب سال 1363 ه.ش. در قم منتشر شد و درواقع جزوه‌ای بود که برای آگاه‌سازی جوانان درباره‌ی رویکرد و ماهیت کمونیسم نگاشته شد.
- افغانستان در مسیر تکامل انقلاب اسلامی؛
این کتاب جزوه مانند سال 1363 ه.ش. در قم منتشر شد و به دنبال تبیین و ترویج روحیه انقلابیگری در جامعه افغانستان است. ویژگی‌های انقلاب اسلامی و بایسته‌های آن را برای افغانستان بیان می‌کند.
- رمز پيروزي انقلاب اسلامي در جهان.
* شناختنامه تفصیلی این عالم نامدار را در مجموعه کتاب‌های «عالمان شیعه افغانستان»(در دست انتشار) خواهید خواند.
/پایان/
