مسجد شاه دو شمشیره یکی از معروف‌ترین مساجد تاریخی شهر کابل، پایتخت افغانستان، است و به سبب معماری منحصربه‌فرد، پیشینه تاریخی و افسانه‌ای، و موقعیت جغرافیایی اش بین مردم کابل و بازدیدکنندگان جایگاه ویژه دارد. این مسجد در نزدیکی رودخانه کابل و در منطقه پررفت‌وآمد پل شاه دو شمشیره قرار گرفته است و یکی از نمادهای فرهنگی و مذهبی شهر محسوب می‌شود.
تاریخچه
بنابر روایت‌های تاریخی و شفاهی رایج بین مردم کابل، شاه دو شمشیره یکی از فرماندهان مسلمان بود که در دوره فتوحات اسلامی برای گسترش اسلام به منطقه کابل آمد و در جنگی کشته شد و به دلیل شجاعت فراوانش، به خصوص توانایی جنگیدن با دو شمشیر به صورت همزمان، این لقب را گرفت. بنابر برخی نقل‌ها او لیث بن قیس بن عباس است که با دو شمشیر در دو دست می جنگید و در همین مکان کشته و دفن شد و مسلمانان به پاس رشادت های او مسجدی به نام او در کنار مقبره اش بنا کردند.
احمدعلی کهزاد می گوید این مقبره از لیس بن قیس است و محمدحسین مستوفی الممالک، پدر خلیل الله خلیلی، در متنی در داخل زیارت نوشته است: افتخار دارم که امیرحبیب الله اجازه اعمار جدید را درکنار مقبره داده است. درلوحه برنجی نیز نوشته است لیث بن قیس بن حضرت عباس.
زیارتگاه شاه دوشمشیره شاهد فراز و فرودهای زیادی بوده و چندین بار تخریب شده، اما برای آخرین بار به دستور همسر «امان‌الله خان» پادشاه افغانستان اعمار شد و اکنون مسجد شاه دوشمشیره میزبان شهروندان کابلی است و خطبه‌های نماز جمعه و عید نیز در همین زیارتگاه برگزار می‌شود. علاوه بر این، مراسم دینی کابلی‌ها نیز اکثراً در همین زیارتگاه برگزار می‌شود و مهم‌ترین دلیل آن آشنایی کامل ساکنان کابل با آن و نزدیکی آن به تمام شهروندان است، چون این زیارتگاه در قلب شهر واقع شده است.کبوترهای بی‌شماری به رنگ سفید در اطراف این زیارتگاه دیده می‌شوند که به زیبایی بیرونی آن افزوده است.
معماری
معماری مسجد شاه دو شمشیره نسبت به دیگر مساجد کابل متمایز و منحصربه‌فرد است. این مسجد برخلاف بسیاری از مساجد سنتی افغانستان که دارای گنبدها و مناره‌های بلند هستند، از سبک ترکیبی الهام گرفته از معماری اسلامی و غربی برخوردار است.
دو طبقه بودن: این مسجد در دو طبقه ساخته شده که طبقه اول برای برگزاری نمازهای روزمره و طبقه دوم به عنوان فضای اضافی در روزهای شلوغ مانند نماز جمعه و اعیاد اسلامی استفاده می‌شود.
گنبد کوچک: برخلاف مساجد بزرگ سنتی، گنبد این مسجد کوچک و ساده طراحی شده است که با تزئینات داخلی ظریف خودنمایی می‌کند.
پلکان زیبا: پلکان‌هایی که به طبقه دوم مسجد منتهی می‌شوند، با استفاده از چوب و سنگ محلی تزئین شده‌اند و یکی از عناصر جذاب معماری این بنا به شمار می‌روند.
تزئینات داخلی: فضای داخلی مسجد با نقوش هندسی و کتیبه‌هایی به خط کوفی و نسخ آراسته شده است. رنگ‌های آبی، سبز، و طلایی به طور هنرمندانه در تزئینات استفاده شده‌اند.
موقعیت استراتژیک: این مسجد در نزدیکی رود کابل و در یکی از پرترددترین نقاط شهر قرار گرفته است و از نظر بصری و جغرافیایی تأثیرگذاری بالایی دارد.
موقعیت جغرافیایی و اهمیت اجتماعی
مسجد شاه دو شمشیره در منطقه مرکزی کابل و در نزدیکی بازارهای پررفت‌وآمد و تاریخی این شهر واقع شده است. این مسجد نه تنها یک مکان عبادی است، بلکه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، محل تجمع‌های اجتماعی و مذهبی مردم نیز محسوب می‌شود. در مناسبت‌هایی مانند عید قربان و عید فطر، هزاران نفر برای برگزاری نماز جماعت به این مسجد می‌آیند. همچنین این مسجد به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری برای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی شناخته می‌شود.
