در این مقاله، سعی شده است بدون جانب داری از هر دیدگاه خاصی، به قیام مختار از دریچه تعاملات آن با دیگر حرکت های سیاسی معاصر خود نگریسته شود. از مهم ترین حرکت های سیاسی معاصر با مختار، حرکت شیعی توّابین می باشد. نگارنده با مفروض گرفتن ماهیت شیعی قیام مختار سعی کرده با شناساندن هرچند مختصر، ولی دقیق و ناظر به انگیزه های روانی توّابین، تعاملات مختار و توّابین با یکدیگر را در محور بحث نشانده و سپس با توجه به روابط میان این دو حرکت با دیگر حرکت های سیاسی موجود، هر دو را در بوته نقد و تحقیق قرار دهد.
