چکیده
هدف: امروزه گسترش فناوریهای نوین و بهتبع چالشهای حقوقی آنها سازگارسازی مقررات با این حوزه را میطلبد. از جملة این موارد فناوری هوش مصنوعی است. انتخاب سازکار مشخص و منسجم مسئولیت مدنی برای هوش مصنوعی به لحاظ اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت است. قوانین ملی رویکردهای متفاوتی برای سازگاری با چالشهای هوش مصنوعی دارند. در خصوص مبنای مسئولیت هوش مصنوعی، به طور کلی در اغلب مقررات کشورهای اروپایی مسئولیت مبتنی بر تقصیر به مثابة اصل پیشبینی شده است.
روش پژوهش: به صورت توصیفی‌ـ تحلیلی از طریق تحلیل مواد مربوطه و روش تحلیل حقوقی با مطالعة تطبیقی در مقررات کشورهای اروپایی است.
نتیجه‌گیری: مطالعة تطبیقی نشان میدهد که مسئولیت محض به طور استثنایی برای چهار دسته مسئولیت ویژه، منطبق با هوش مصنوعی، مطرح میشود. با توجه به تصویبنامة اخیر پارلمان اروپا، که به صورت پیشنهاد به کمیسیون اروپا ارائه شده است، برای اپراتورهای سیستم هوش مصنوعی پرخطر مسئولیت محض و در صورت تعددْ مسئولیت تضامنی و مشترک پیشبینی و برای سایر سیستمهای هوش مصنوعی مسئولیت مبتنی بر تقصیر به منزلة مبنا شناسایی شده است. در حقوق ایران، مسئولیت هوش مصنوعی با ماهیت مسئولیت ویژه ناشی از فعل غیر و بر مبنای استناد عرفی قابل تبیین است و در فرض تعدد مسئولانْ مسئولیت اشتراکی توجیه میشود.
کلیدواژه‌ها
اتحادیة اروپا؛ سیستمهای پرخطر (با ریسک بالا)؛ مسئولیت مبتنی بر تقصیر؛ مسئولیت محض؛ هوش مصنوعی
