مدفونان در شیخان به افرادی اشاره دارد که در قبرستان شیخان در قم دفن شدهاند. این قبرستان که در میدان آستانه و در نزدیکی حرم حضرت معصومه(س) قرار دارد، محل دفن مشاهیری از اصحاب و وکلای امامان شیعه تا عالمان و دیگر چهرههای شناختهشده است. دفنشُدگان در این مجموعه با ذکر تاریخ وفات آنها در کتاب «زندگینامه بزرگان مدفون در شیخان کبیر» فهرست شدهاند.[۱] در قبرستان شیخان، ۶۳۵ شهید از شهدای جنگ ایران و عراق و ۷ نفر از شهدای حزب جمهوری اسلامی در حادثه تروریستی هفتم تیر نیز مدفونند.[۲] فهرست مدفونان در این قبرستان با ذکر تاریخ وفات آنان، به شرح ذیل است:
- زکریا بن آدم اشعری قمی از محدثان شیعه در قرن دوم و سوم هجری و از اصحاب امامان شیعه
- زکریا بن ادریس اشعری قمی از محدثّان شیعه در قرن دوم و سوم هجری و از اصحاب امامان شیعه
- آدم بن اسحاق اشعری قمی از راویان شیعه در قرن سوم هجری
- میرزای قمی (درگذشت ۱۲۳۱ق) از مراجع تقلید شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری و صاحب کتاب قوانین الاصول
- میرزا جواد ملکی تبریزی (درگذشت ۱۳۴۳ق) فقیه، عارف و استاد اخلاق و نویسنده کتاب المراقبات
- میرزا حبیبالله عسگری اشتهاردی (درگذشت ۱۳۳۲ش) از عالمان شیعه در حوزه علمیه قم و نجف
- شیخ حسن خاتمی بروجردی (درگذشت ۱۳۷۳ق) از عالمان شیعه در حوزه علمیه قم و نجف
- محمد شریفرازی (درگذشت ۱۴۱۶ق) مورخ، تراجمنگار و نویسنده کتاب گنجینه دانشمندان
- محمدحسین فاضل تونی (درگذشت ۱۳۳۹ش) معروف به فاضل تونی، مجتهد، ادیب و مدرّس حکمت و عرفان
- ملا محمدجواد آخوند قمی (درگذشت ۱۳۱۲ق) از عالمان اهل قم
- بانو مجتهده فاطمه ایروانی (درگذشت ۱۳۸۱ش) از بانوان علوم دینی در قم
- بانو شهربانو صفری (درگذشت ۱۳۹۲ش) مؤسس حوزههای علمیه عصمتیه در ایران
- دکتر محمد قریب (درگذشت ۱۳۵۳ش) پزشک کودکان و بنیانگذار دانش نوین پزشکی کودکان در ایران
- میرزا احمد معروف به حجةالاسلام، جدّ پدری محمدرضا شریعتمدار ساوجی
- سید رضا برقعی (درگذشت ۱۳۹۴ش) از استادان حوزه علمیه قم و عضو دفتر امام خمینی در نجف اشرف
- مهدی حائری تهرانی (درگذشت ۱۳۷۹ش) روحانیِ شیعه، امام جماعت مسجد ارک تهران و مؤسس مراکز خیریه، کتابخانهها و مدارس علوم دینی
- علیاکبر حکمی یزدی (درگذشت ۱۳۴۴ق) معروف به حکیمالهی، از مدرّسان فلسفه و عرفان در قم
- میرزا علیآقا شیرازی (درگذشت ۱۳۷۵ق) از عالمان و فقیهان شیعه در اصفهان و از شارحان نهجالبلاغه
- ملا محمدصادق قمی (درگذشت ۱۲۹۸ق) از عالمان و مجتهدان شیعه در قرن سیزدهم قمری
- محمد ارباب قمی (درگذشت ۱۳۴۱ق) صاحب کتاب الاربعین الحسینیة
- میرزا ابوالقاسم طباطبایی قمی (درگذشت ۱۳۳۳ق)
- محمدعلی مدرس تبریزی (درگذشت ۱۳۷۳ق) از عالمان قرن چهاردهم قمری و نویسنده کتاب ریحانة الادب
- محمدباقر ملکی میانجی (درگذشت ۱۴۱۹ق) از عالمان اهل آذربایجان و از معتقدان به مکتب تفکیک
- ملا محمدطاهر قمی (درگذشت ۱۰۹۸ق) شیخ الاسلام و امام جمعه قم در عهد شاه سلیمان صفوی
- میرزا ابوطالب حسینی قمی (درگذشت ۱۲۴۹ق) عالم شیعه و داماد میرزای قمی
- میرزا علیرضا طاهری قمی (۱۲۴۸ق) داماد میرزای قمی و پدر سید جواد قمی
- میرزا محمدحسن آغاسی قمی (۱۳۰۴ق) از عالمان شیعه در قم و امام جماعت مسجد امام حسن عسکری(ع)
- سید احمد طباطبایی (درگذشت ۱۳۳۴ق) پدر همسر شیخ عباس قمی
- سید محمدتقی جواد قمی (درگذشت ۱۳۰۳ق) از عالمان و فقیهان اهل قم و از نوادگان دختری میرزای قمی
- سید عبدالحسین طاهری قمی (۱۳۳۷ق) عالم شیعه و فرزند سید جواد قمی
- سید یونس یونسی اردبیلی (درگذشت ۱۳۵۳ش) از عالمان اردبیل
- ملا محمد طاهری قمی (درگذشت ۱۰۹۸ق)
- محمدمهدی بیگدلی دزفولی (درگذشت ۱۳۷۰ق) از عالمان اهل خوزستان
- شیخ علی لطیفی گنبدی (درگذشت ۱۳۶۹ق)، فقیه، عارف و از شاگردان ملا حسینقلی همدانی.[۳]
- شیخ اسماعیل رحمتخواه تبریزی (درگذشت ۱۳۹۵ش) از عالمان حوزه علمیه قم
- شیخ محمد فکور یزدی (درگذشت ۱۳۹۴ق) از مدرسان حوزه علمیه قم
- شیخ محمدتقی صدیقین اصفهانی (درگذشت ۱۳۸۳ش) مدیر حوزه علمیه کمالیه خرمآباد
- سید مرتضی علوی فریدنی (درگذشت ۱۳۷۴ش) داماد آیتالله گلپایگانی
- سید صادق روحانی قمی (درگذشت ۱۳۳۸ق) از فقیهان شیعه و از بزرگان خاندان روحانی در قم و بانی مسجد و مدرسه سید صادق
- سید احمد روحانی (درگذشت ۱۳۴۳ش) عالم شیعه و از فرزندان سید صادق روحانی
- سید ابوالقاسم روحانی (درگذشت ۱۳۸۴ق) عالم شیعه و از فرزندان سید صادق روحانی
- سید حسن سیدی (درگذشت ۱۴۲۲ق) از نوادگان دختری میرزای قمی
- میرزا محمد کبیر قمی (درگذشت ۱۳۶۹ق) از استادان حوزه علمیه قم بههمراه دو فرزندش
- شیخ حسین کبیر قمی (درگذشت ۱۳۸۷ق)
- میرزا عبدالهادی حاج آخوند (درگذشت ۱۳۶۶ق) از عالمان اهل قم
- فاضل موحدی لنکرانی (درگذشت ۱۳۹۲ق) پدر محمد فاضل لنکرانی
- ملا محمدابراهیم مازندرانی (درگذشت ۱۲۸۱ق)
- سید محمدکاظم موسوی گلپایگانی (درگذشت ۱۳۹۶ق) از عالمان شیعه در قرن چهاردهم قمری
- شیخ عباسعلی شاهرودی (درگذشت ۱۳۸۳ق) از عالمان و مدرسان حوزه علمیه قم
- شیخ عباس صبایی گلپایگانی (درگذشت ۱۳۸۶ش) بنیانگذار حوزه علمیه ساوجبلاغ
- شیخ فضلعلی قزوینی (درگذشت ۱۳۶۷ق) عالم شیعه و نویسنده کتاب الامام الحسین و اصحابه
- شیخ مرتضی انصاری قمی (درگذشت ۱۳۵۰ش) از خطیبان شیعه و از شاگردان عبدالکریم حائری یزدی
- شیخ محمدعلی انصاری قمی (درگذشت ۱۳۶۳ش) مترجم نهج البلاغه
- شیخ محمود انصاری قمی (درگذشت ۱۳۷۷ش) نماینده آیتالله خویی در ایران
- شیخ احمدعلی طاهری اشعری (درگذشت ۱۳۹۶ش) از شاگردان آیتالله بروجردی و امام خمینی
- شیخ محمدمهدی امامی امیرکلائی (درگذشت ۱۳۳۷ش) از عالمان و فقیهان شیعه و از شاگردان شیخ فضلالله نوری
- میرزا محمد مجاهدی تبریزی (درگذشت ۱۳۸۰ق) از عالمان و مدرسان حوزه علمیه قم
- سید علی فرشفروش حسینی اردهالی (درگذشت ۱۳۴۷ق)
- سید محمد فاطمی قمی (درگذشت ۱۳۶۴ق) پدر قانوننویسی مدنی ایران
- عبدالحسین حائری (درگذشت ۱۳۹۴ش) از نسخهشناسان ایران
- قاضی القضات میر سید محمد فاطمی قمی (درگذشت ۱۳۶۴ق)
- سید محمدعلی حائری طبسی (درگذشت ۱۴۲۴ق) مؤسس حسینیه کربلاییها در قم و امام جمعه طبس
- سید نورالدین میلانی فرزند سید محمدهادی میلانی
- سید یحیی برقعی (درگذشت ۱۳۸۲ق) شاعر عارفمسلک.[۴] [۵]
- سید یحیی مدرسیزاده یزدی (درگذشت ۱۳۸۳ق) از عالمان و فقیهان شیعه در قم.[۶]
- عبدالعلی قرهی (درگذشت ۱۳۹۴ش) از عالمان و فقیهان شیعه در قم.[۷]
- یوسف صانعی (درگذشت ۱۳۹۹ش) از مراجع تقلید شیعه.[۸]
- فارس حسون (درگذشت ۱۳۸۴ش) از نویسندگان و محققان شیعه حوزه علمیه قم.[۹]
- محمد محمدی اشتهاردی (درگذشت ۱۳۸۵ش) روحانی مترجم و نویسنده شیعه در حوزه علمیه قم.[۱۰]
- شیخ احمد منتظری قمی (درگذشت ۱۳۹۲ش) عضو دفتر امام خمینی در نجف و قم.[۱۱]
- شیخ حسن سعید طهرانی (درگذشت ۱۳۷۴ش) از عالمان شیعه در تهران
- شیخ قاسم اسلامی (درگذشت ۱۳۵۹ش) از عالمان شیعه در تهران
- محمدحسن نویسی قمی (درگذشت ۱۳۷۱ش) از عالمان و فقیهان شیعه در قم
- مصطفی نورانی اردبیلی (درگذشت ۱۳۸۲ش) نماینده اردبیل در مجلس خبرگان رهبری.[۱۲]
- غلامحسین حقانی (درگذشت ۱۳۶۰ش)، روحانی شیعه که در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در ۷ تیر ۱۳۶۰ش به شهادت رسید.[۱۳]
پانویس
- ↑ احمدیان، زندگینامه بزرگان مدفون در شیخان کبیر، ۱۳۸۳ش، ص۳۵۳-۴۴۶؛ ص۴۸۷-۵۰۲.
- ↑ شیخان؛ گنجینهای بینظیر از علما و محدثین شیعه، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ «لطیفی گنبدی، علی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ قبرستان شیخان قم کجاست؟، سایت دیدهبان ایران.
- ↑ شیخان؛ گنجینهای بینظیر از علما و محدثین شیعه، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ سید یحیی مدرسیزاده یزدی، پایگاه اطلاعرسانی قلم.
- ↑ پیکر آیتالله قرهی در قم تشییع و بهخاک سپرده شد، سایت مشرقنیوز.
- ↑ «پیکر آیتالله صانعی در قم به خاک سپرده شد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ شیخ فارس تبریزیان الحسون، بنیاد محقق طباطبایی.
- ↑ «کتاب زندگینامه آیتالله اشتهاردی رونمایی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ پیکر آیتالله منتظری قمی به خاک سپرده شد، سایت مشرقنیوز.
- ↑ مصطفی نورانی نماینده اردبیل در مجلس خبرگان رهبری، سایت شبکه الاجتهاد.
- ↑ بازخوانی فاجعه هفتم تیر+ زندگینامه شهدا سایت ایسنا.
منابع
- احمدیان، مینا، زندگینامه بزرگان مدفون در شیخان کبیر، قم، دلیل ما، ۱۳۸۳ش.
- پیکر آیتالله قرهی در قم تشییع و بهخاک سپرده شد، سایت مشرقنیوز، تاریخ انتشار: ۲۳ مرداد ۱۳۹۴ش.
- پیکر آیتالله منتظری قمی به خاک سپرده شد، سایت مشرقنیوز، تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۳۹۹ش.
- «پیکر آیتالله صانعی در قم به خاک سپرده شد»، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۴ شهریور ۱۳۹۹ش.
- سید یحیی مدرسیزاده یزدی، پایگاه اطلاعرسانی قلم، تاریخ بازدید: ۲ بهمن ۱۳۹۹ش.
- شیخ فارس تبریزیان الحسون، بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۲۲ آبان ۱۳۹۹ش.
- شیخان؛ گنجینهای بینظیر از علما و محدثین شیعه، خبرگزاری ایکنا، تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۳۹۷ش.
- قبرستان شیخان قم کجاست؟، سایت دیدهبان ایران، تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۰۶/۲۲.
- «کتاب زندگینامه آیتالله اشتهاردی رونمایی شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج خبر: ۲۸ مهر ۱۳۹۱ش.
- «لطیفی گنبدی، علی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ماه ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید، ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
- مصطفی نورانی نماینده اردبیل در مجلس خبرگان رهبری، سایت شبکه الاجتهاد، تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۳۹۹ش.
- بازخوانی فاجعه هفتم تیر+ زندگینامه شهدا سایت ایسنا، تاریخ انتشار: ۶ تیر ۱۳۹۲ش.