چکیده
آزادی عقیده و مذهب از حقهای بنیادین و اصلهای پایهای در نظامهای حقوقی است. شناسایی حق بر اقلیت بودن مذهبی، آزادی در انتخاب و تغییر عقیده و انجام مناسک و تعالیم مذهبی ازجمله حقوق موسوم به آزادیِ باور است که بهعنوان حقی از حقوق مدنی و سیاسی بشری محسوب میشود. در این مقاله با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و به روش کتابخانهای و اسنادی به دنبال تحلیل نسبت حقوق کیفری ایران با حق آزادی عقیده و مذهب شهروندان هستیم؛ برای دستیابی به این منظور با نگاهی به اسناد و میثاقهای بینالمللی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رویکردهای حامی و ناقض آزادی باور در قوانین کیفری ایران بررسی شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که قانونگذار ایران در قانون اساسی برداشتی کلی از حق آزادی عقیده و مذهب دارد. در قوانین کیفری هم رگههایی از نقض و نقص حقوق اقلیتهای مذهبی و اعمال تبعیضهای ناروا نسبت به آنان دیده میشود. در قانون مجازات اسلامی حمایتهایی از جنبههایی از برابری شهروندان با داشتن باورها و آیینهای متفاوت از اکثریت و ممنوعیت تبعیض بر اساس عقیده وجود دارد، اما این تضمینها کافی و فراگیر نبوده و همۀ اقلیتها را دربرنمیگیرد و حقی برای اقلیتهای غیرمصرح در قانون اساسی قائل نیست.
کلیدواژهها
آزادی عقیده، حقوق کیفری، آزادی مذهب، عدم تبعیض
