دوپینگ در اشکال متنوع خود، یکی از چالشهای نوآمد در زیست اجتماعی بشر مدرن است و از زاویهدیدهای میانرشتهای و چندرشتهای گوناگون نظیر پزشکی ورزش،[1] اخلاق اجتماعی،[2] حقوق پزشکی،[3] حقوق ورزش،[4] فقه اجتماعی و حقوق جزا قابلبررسی است. جایگاه فقهی این مسئلۀ پیچیده نیز از منظرهای گوناگون مفهومی، موضوعشناسانه و هنجاری قابلبررسی است. این نوشتار، نخست با تمرکز بر چند تعریف، بهویژه تعریف کمیسیون پزشکی کمیته بینالمللی دوپینگ، به بحث پیرامون چیستی دوپینگ پرداخته و سپس مصادیق شایع آن که ازنظر فقهی قابلبحث است، توجه میورزد. نگارندگان این مقاله میکوشند با استفاده از یک طراحی و مفهومکاوی جدید، با تمرکز بر یک آسیب موجود در دوپینگ («ضرر»)، پرسشهای جدیدی طراحی کنند که فهم فقهی حقوقی مسئله دوپینگ را نظاممند و روشن سازد. این پژوهش با تمرکز بر ماهیت آسیبزای دوپینگ، در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه بر پایه منابع و دلایل فقهی همچون آیات قرآن دربارۀ ضرر و نیز با توجه به قاعدۀ لا ضرر میتوان حکم تکلیفی آن را کشف کرد.
روش این تحقیق، همان روش تحلیلی مفهومی است که فقیهان، حقوقدانان و فیلسوفان حقوق در دانشهایی همچون فقه، اصول و فلسفۀ حقوق، قرنها به کار میبستهاند. در این روش، وضوح، دقت و آشکاری مفاهیم و مسائل، نقشی اساسی و انکارناپذیر دارد و ازاینروست که فقیه یا حقوقدان برای کشف ماهیت مسئله و پاسخ آن، در حد وسع و امکان میکوشد از ابزارهای تحلیل، تجزیه و خُردسازی ایدهها و افکار بهره بگیرد. بهکارگیری این روش، در نوشتار پیشِ رو، با استفاده از منابع متنی و کتابخانهای موجود، عمدتاً منابع فقهی شیعه و منابع مرتبط با حقوق ورزش، گره خورده است.
