اول ذی الحجه مصادف است با سالروز ازدواج فرخنده حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع)، ازدواج آن‌دو بزرگوار به فرمان خداوند، از امتیازاتی است که رسول اکرم(ص) بر آن مباهات می‌کرد. بدين مناسبت يکشنبه مؤرخ ۱۴۰۳/۳/۲۰ طی مراسم باشکوه معنوی از این روز پر میمنت در دارالعلوم حسنیه ویژه خواهران با اجرای برنامه هایی چون:
تلاوت آيات مصحف مقدس، زمزمه ملکوتی و روح بخش دعای روز، خوانش دکلمه، اجرای سمینار علمی” آداب تربیت فرزند از منظر اسلام”
بودیم.
و اما اینک نگاهی گذرا خواهيم داشت بر موضوعات ارائه شده در این سمینار:
از آنجا که مسئله تربیت فرزند از مهمترین و اساسی ترین موضوعات حیات والدین به شمار می رود، آنان بایستی در انجام این وظیفه خطیر اهتمام وافر از خود نشان دهند و نباید تربیت را فقط در آداب معاشرت و چگونگی خوردن و خوابیدن به شمار آورند؛ بلکه تربیت لحظه به لحظۀ عمر و همه ابعاد زندگی انسان را در بر می گیرد و از اینرو در خور دقت و توجه بسیار می باشد.
و نیز مسلم است اینکه؛ فرزند انسان نتیجه آمال و آرزوهای او می‌باشد؛ زیرا که او ثمره حیات وی محسوب می‌گردد که به عنوان جانشین در روی زمین باقی می‌ماند. شایسته است که این نماینده واقعی انسان، به خصوصیات ویژه‌ای آراسته گردد، و نمی‌توان به این هدف نایل گشت؛ مگر اینکه فرزند را به آداب نیکو تربیت نماید.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند: «اکرِمُوا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم یُغفَرلَکُم؛ فرزند خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید تا آمرزیده شوید.» برای رسیدن به این هدف، خود والدین باید اهل تحقیق و مطالعه باشند تا بر اساس تحقیق و بررسی‌هایی که به دست آورده‌اند، آنچه را که می‌خواهند به فرزندشان بیاموزند، درستی آن را باور داشته باشند. متأسفانه بسیاری از اطلاعاتی که والدین دارای آن می‌باشند بر اساس القائات محیطی و تعصبات والدین به آنها رسیده است و باید توجه داشت که این اطلاعات ممکن است نادرست و همراه با خطا باشد. محیط، اولین معمای کودک است که تمام القائات فکری و فرهنگی و آموزشی خود را به کودک ارائه می‌کند؛ زیرا که پس از سه چهار سال، وقتی با کودک سخن می‌گوییم، ملاحظه می‌کنیم که کودک، درست به زبانی سخن می‌گوید که والدین، اطرافیان و به طور کلی محیط تربیتی او به او القاء کرده است. پس می‌توان گفت که محیط پرورشی کودک، اطلاعات فرهنگی خود را بر ذهن و قلب کودکان به طور اجباری القا می‌کند. چنین القایی نه تنها در مورد زبان، بلکه در موارد دیگر نظیر فرهنگ، اقتصاد و دین و …. وجود دارد.
القائات و یادگیری مذهبی، از شایع‌ترین القائات محیط پرورشی کودک می‌باشد. به لحاظ اینکه، کودکی که در یک خانواده مسلمان به دنیا آمده باشد، بر اثر تربیت والدین آن خانواده، مسلمان تربیت می‌شود و کودکی که در یک خانواده مسیحی به دنیا آمده باشد، بر اثر تربیت آن خانواده، مسیحی خواهد گردید و همین طور یهودی و … می‌توان چنین نتیجه گرفت که پذیرش دین کودک از طرف والدین نمی‌تواند یک دین واقعی باشد؛ زیرا والدین، آن را بر اساس تعصبی که دارند به فرزندان خود القاء نموده‌اند. این موضوع بسیار دقیق علمی را حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم چه زیبا می‌فرمایند: «کُلُّ مُولودِ یولَدُ عَلی الفِطرۀِ حتّی یکونَ اَبَواهُ یُهَوِّدانِهِ و یُنَصِّرانِهِ؛ هر کودکی با فطرت توحید متولد می‌شود، لیکن این والدین او هستند که کودک را یهودی یا مسیحی تربیت می‌کنند.»
احترام به فرزند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند: «فرزند شایسته، دسته گلی از جانب خداوند است که میان بندگان قسمت می‌کند.» برای رسیدن به چنین موهبت عظیمی، شایسته است که والدین با آگاهی تمام با تربیت صحیح کودکان، راه را برای رسیدن به چنین مرحله‌ای بگشایند. مهمترین وظیفه والدین نسبت به فرزندشان آن است که با احترام گذاشتن به او، همواره شخصیت فردی و اجتماعی او را حفظ کنند و او را در میان همسالان و همبازی‌هایش خفیف و خوار جلوه ندهند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند: «همان گونه که فرزند نباید به والدین خود بی احترامی کند، والدین نیز نباید نسبت به او بی احترامی نمایند.» احترام به حقوق فردی و اجتماعی کودکان و نوجوانان از اهمیت بسزائی برخوردار است؛ زیرا که حقوق اجتماعی، آنان می‌آموزد که در آینده فردی عدالت خواه تربیت شوند. بدین جهت لازم است والدین در میان آنها به عدالت رفتار نمایند تا این خصیصه در رفتار آینده آنان جلوه‌گر شود. آن بزرگوار در کلامی دیگر می‌فرمایند: «میان فرزندان خود در عطا و بخشش به عدالت رفتار کنید، همچنان که دوست دارید آنان نیز، در احترام و محبت، میان شما عادلانه عمل کنند.»
و نیز در ادامه ویژگی های “خانه و خانواده خوب و سالم از دیدگاه کودکان و نوجوانان” بیان گردیده که به گوشه‌ای از موارد آن اشاره می کنیم:
۱. کودک در خانواده مورد پذیرش و توجه باشد و خود نیز به خوبی از آن آگاه باشد.
۲. نسبت به پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده احساس تعلق و پیوستگی کند و خود را بخش مهمی از شبکه خانوادگی به حساب آورد.
۳. از آزادی متناسب با سن و نیازهای خود در چهار چوب ضوابط اخلاقی و تربیتی متعادل برخوردار باشد.
۴. به او مسئولیت‌های متناسب با سن و توانائیش داده شود.
۵. به کودکان برای همکاری فرصت دهید؛ و در صورت انجام دستور از آنها تشکر کنید.
۶. افکارش را بتواند با والدین خود در میان بگذارد و درخواست‌های خود را واضح و روشن بیان کند و از تجربه و تبادل نظر والدین بهره‌مند گردد.
۷. حداقل در پاره‌ای از تصمیمات، دخالت داشته باشد.
۸. پدر و مادر، خود، الگوی عملی همه آن چیزهایی باشند که به فرزندانشان می‌گویند و از آنان انتظار دارند.
۹. اشتباهات و خطاهای آنان را بدون تنبیه و تمسخر اصلاح کنند.
۱۰. پدر و مادر با رابطه گرم و صمیمانه فضای خانه را مطبوع سازند، به گونه‌ای که در آن، همه افراد همدیگر را دوست بدارند و به یکدیگر کمک کنند.
۱۱. پدر و مادر با تشویق و مهربانی، زمینه‌های اعتقادی و مذهبی را در آنان پرورش دهند.
۱۲. پدر و مادر انتظارات و توقعات خود را از فرزندانشان، متناسب با سن و تجربه کودک از او بخواهند.
۱۳. از آنجا که پاره‌ای از یادگیری‌ها به دلیل بی تجربگی و نا آگاهی کودک همیشه قرین با موفقیت نخواهد بود پدر و مادر سعی کنند بیشتر به موفقیت‌ها و پیشرفت‌های او تکیه کنند تا بر شکست‌ها و خطاهای او.
نتیجهٔ ماحصل از این سمینار:
۱. هر کودکی با فطرت توحید متولد می‌شود، لیکن این والدین او هستند که کودک را یهودی یا مسیحی تربیت می‌کنند.
۲. محبت خود را به بچه‌ها صادقانه ثابت کنیم و توجه داشته باشیم که آنها فرق لوس کردن با محبت را می‌فهمند.
۳. در اجرای دستورات دینی، سخت گیری نکنیم. توجه داشته باشیم که آنها به اندازه خودشان مکلف هستند.
۴. زمان شروع تربیت دینی از دوران نونهالی است؛ چرا که فطرت خداجوی کودک هنوز دست نخورده است و این، کارِ مربی را بسیار آسان می‌کند.
۵. پیش شرط تأثیر امر و نهی والدین این است که خود آنها عامل به مسائل و احکام دینی باشد و پیش شرط عامل بودن والدین، باور قلبی آنها به آموزه‌های الهی است.
۶. باید زمینه‌ای فراهم گردد که فرزند به راحتی و با اشتیاق، مشکلات و سئوالات خود را با والدین مطرح کند.
۷. قبل از هر چیزی باید اعتماد و علاقه جوانان را به خود جلب کنیم تا به آنچه آموزش می‌دهیم، اقبال داشته باشند.
۸. نصیحت گوئی بیش از حد برای جوانان، آن هم در حضور دیگران می‌تواند شخصیت آنان را سرکوب و خدشه‌دار نماید.
