پرسش:
آیا حضرت زهرا(س) از روبنده استفاده می کردند؟
پاسخ:
در صدر اسلام یکی از پوشش های مرسوم، پوششی به نام «قِناع» بوده که صورت را می پوشانده است و با توجّه به آنچه در برخی از روایات اسلامی و گزارشات تاریخی آمده است، حضرت فاطمه(س) نیز در مقابل نامحرمان از این پوشش استفاده می کرده اند. در کتب لغت از قناع «ما یُستَرُ به الوجهُ»(۱) یعنی آنچه که صورت با آن پوشیده می شود، تعبیر شده است.
به فرموده امام باقر(ع)، جابر بن عبداللّه انصارى گفت: رسول خدا(ص)، به قصد دیدار با فاطمه بیرون شد در حالى كه من همراه آن حضرت بودم؛ چون به در خانه بانو رسیدیم، پیامبر، دست خود را بر درب نهاده فشار داد، سپس فرمود: السلام علیكم! فاطمه پاسخ داد: و علیك السلام اى رسول خدا! پیامبر(ص) فرمود: داخل شوم؟ حضرت فاطمه(س) فرمود: داخل شو اى پیامبر خدا! رسول خدا(ص) گفت: با شخص همراهم وارد شوم؟ حضرت زهرا(س) فرمود: «لیس علىّ قناع» پوششى ندارم … .(۲)
از تعبیر حضرت زهرا(س) روشن می شود که ایشان معمولا از پوشش «قناع» در مقابل نامحرمان استفاده می کرده است.
در برخی گزارشات تاریخی هم به استفاده آن حضرت از برقع اشاره شده است.«بُرقُع» و «بُرقَع»؛ یعنی آن چیزی که زن با آن صورت خود را میپوشاند.(۳)در بخشی از روایت حادثه فدک آمده است که فاطمه(س) برای بیرون رفتن از منزل برقع (روپوش صورت) پوشیدند: «فَتَجَلْبَبَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ تَبَرْقَعَتْ بِبُرْقِعِهَا»؛(۴) فاطمه(س) جلباب (نوعی چادر) به سر نمود و روبند انداخت.
پی نوشتها:
(۱). معجم الوسیط، واژه قناع.
(۲). الكافی ج ،۵ ص ۵۲۸، كتاب النكاح
(۳). شمس العلوم، ج ۱، ص ۴۹۳؛ المصباح المنیر، ج ۲، ص ۴۵؛ الإفصاح، ج ۱، ص ۳۷۴؛ فرهنگ ابجدی عربی-فارسی، ص ۲۰۵.
(۴). شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۶۳، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
