پرسش:
آیا سعد بن ابی وقاص دوستدار و مورد تأیید اهل بیت علیهم السلام بود یا نه؟
پاسخ:
سعد بن ابی وقاص شخصیت پیچیده‌ای است که در تاریخ فراز و نشیب داشته است. او کسی بود که در شورای شش نفره عمر قرار داشته و کاندید خلافت جامعه اسلامی پس از عمر بود. با اینکه حضرت علی(علیه السلام) در شورای شش نفره از او خواسته بود با عبدالرحمان بن عوف به نفع عثمان همدست نشود اما به سخن حضرت توجهی نکرد و خلاف آن عمل نمود.(1) لاجرم عثمان انتخاب شد و عثمان مدتی ولایت کوفه را به سعد داد اما بعد او را عزل نمود. عثمان همچنین کمک‌هایی به سعد می‌کرد از جمله قریه‌ای به نام «قریه هرمز» را به اقطاع به سعد داد.(2)
پس از روی کار آمدن امام علی (علیه السلام) سعد وقاص با حضرت بیعت نکرد.(3)
او جزو قاعدین بود. بنابر اظهار خودش او خود را سزاوار خلافت میدید و عدم شناخت حق و باطل را بهانه قرار میداد.(4)
شیخ مفید سبب اصلی خودداری سعد از یاری امام علی(علیه السلام) را حسد دانسته و می‌نویسد: این موضوع از آنجا سرچشمه گرفت که عمر بن خطاب، سعد را هم از اعضای شورای شش نفره قرار داد و شایستگی او را برای رسیدن به خلافت تصویب کرد و سعد هم پنداشت که شایستگی مقام رهبری را دارد و این گمان، دنیا و دین او را تباه ساخت و سرانجام هم به آنچه امید بسته بود نرسید.(5)
او در جنگ جمل و صفین و نهروان حاضر نشد.
حضرت علی(علیه السلام) کسانی که با ایشان بیعت نکردند را تضییع کننده حق دانستند که باطل را هم یاری نکردند.(6)
سعد بن ابی وقاص کسی است که وقتی حضرت علی(علیه السلام) فرمود: «سلونی قبل ان تفقدونی» گفت در سر و صورت من چه تعداد مو قرار دارد.حضرت در پاسخ او سوگند یاد کرد که از چیزی پرسیدی که پیشتر رسول خدا به من خبر داده بود در سر و محاسن تو مویی نیست جز اینکه شیطان بر پای آن نشسته است. در خانه تو بزغاله‌ای است که فرزندم حسین(علیه السلام) را به قتل می‌رساند.(7)
بنابراین مورد تأیید اهل بیت نیست. فرزندش در کربلا امام حسین(علیه السلام) را به شهادت رساند.
پی نوشت ها:
1. نویری، نهایة الارب، ج 4 ص 323
2. بلاذری فتوح البلدان،دار و مکتبه الهلال، 1988م. ص 389
3. مفید، الجمل، کنگره مفید، 1413ق، قم، ص 131
4. همان ص 95
5. همان ص 97
6. ابن عبدالبر قرطبی، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت، دارالجیل، 1412ق، ج 2 ص 610
7. مفید ارشاد، کنگره شیخ مفید، 1413، قم، ج 1 ص 330
