پرسش:
آیا در شرط بندی استثنا وجود دارد؟ میگویند: در سوارکاری و تیراندازی شرط بندی بین طرفین حلال است؟
پاسخ:
در بیشتر احکام، استثناهایی وجود دارد، چرا که احکام مبتنی بر مصالح و منطبق با شرایط میباشد؛ چنان که نماز ظهر چهار رکعت است، به استثنای مسافر – روزۀ ماه مبارک رمضان بر همگان واجب است، به استثنای بیمار، مسافر و معذور شرعی – عموم مردم از حجّ تمتع مستثناء میباشند، مگر افراد مستطیع که به آنها واجب میشود – حتی برخی از شرکت در جهاد و جنگ (قتال) نیز مستثنا میشوند و … .
- -به طور کلی، هر گونه شرطبندی که ارزش مالی داشته باشد، یا کسی پولی ببازد و دیگری آن را ببرد، حرام است به استثنای دو رشتۀ ورزشی که عبارتند از: «کَشتی، تیراندازی» و البته همانگونه که در پرسش اشاره شده است، شرط بندی در این دو رشته نیز فقط بین شرکت کنندگان جایز میباشد، نه تماشاچیان و دیگران.
گاه تماشاچيان مسابقات اسب دوانى یا کُشتی، با يكديگر شرط بندى مىكنند و هر کدام طرفدار یک طرف مسابقه شده و قرار مىگذارند که پول جمع آورى شده را در بین طرفداران برنده تقسيم كنند. اين شرط بندى حرام است، چون تماشاچيان كار خاصی انجام نمىدهند.
استفتائات در موارد گوناگون:
آیت الله العظمی سیستانی (سایت رسمی دفتر ایشان)
پرسش: شرط بندی حلال چیست؟ و آیا میتوانیم در ورزشهای رایج مثل فوتبال و یا امور دیگر شرط بندی نمود (البته با رضایت طرفین)؟
پاسخ: “شرط بندی حلال” فقط در تیراندازی و اسب دوانی و وسائل جنگی کنونی همچون تفنگ و هفت تیر میباشد و شامل دیگر بازیها نمیشود.
پرسش: آیا شرط بندی برای مسابقات اسب سواری حلال است یا حرام؟
پاسخ: شرط بندی فقط بین افراد شرکت کننده در مسابقه حلال است.
آیت الله العظمی خامنهای (پایگاه اطلاع رسانی حوزه)
پرسش: آیا شرط بندی در تیر اندازی با تفنگ بادی جایز است؟
پاسخ: شرط بندی بین مسابقه دهندگان با هر وسیلهای که موجب تقویت بنیه دفاعی و نظامی است ـ اگرچه تفنگ بادی باشد ـ اشکال ندارد.
پرسش: شرط بندی در اسب سواری و تیر اندازی چه حکمی دارد؟
پاسخ: در صورتی که شرط بندی بین خود اسب سواران و تیر اندازان باشد، جایز است وگرنه جایز نیست.
پرسش: آیا شرط بندی با پول یا غیر آن در بازی با غیر آلات قمار جایز است؟
پاسخ: شرط بندی در بازی جایز نیست؛ هرچند بازی با غیر آلات قمار باشد.
پرسش: پیش بینی نتیجه مسابقات و قرعه کشی بین کسانی که درست پیش بینی کردهاند، و جایزه دادن به برندگان قرعه چه حکمی دارد؟
پاسخ: شرکت در پیش بینی برد و باخت تیمها اشکال ندارد ـ هر چند احتیاط در ترک آن است ـ اما بنابر احتیاط واجب مالک مبلغی که با شرط بندی به او میدهند نمیشود؛ بله اگر صاحب آن مبلغ بعداً با یکی از عقود شرعی مانند هبه یا صلح آن را تملیک کند، اشکال ندارد.
پرسش: آیا شرط بندی سر مسابقه اشکالی دارد؟ در چه شرایطی شرط بندی اشکالی ندارد؟
پاسخ: اگر به صورتی نباشد که از بازنده چیزی بگیرند که به برنده بدهند مانعی ندارد؛ و إلاّ صورت شرعی ندارد، و حرام است.
پرسش: دو گروه در کلوپ، بازی رایانهای انجام میدهند و شرط میکنند که هر گروهی که باخت، هزینه این بازی را به صاحب رایانه بپردازد، حکمش چیست؟
پاسخ: حرام است.
پرسش: نظر معظم له در باره ورزش بوکس و کاراته و دیگر ورزشهای رزمی چیست و در صورت وارد شدن جراحات و کبودی در بدن حریف، دیه واجب میشود؟
پاسخ: شرکت در این گونه ورزشها اگر ضرر قابل توجهی نداشته باشد اشکال ندارد، ولی صدمه زدن به دیگران جایز نیست مگر این که ضرر قابل توجهی نداشته باشد و طرف مقابل رضایت داشته باشد؛ در هر صورت اگر جراحت یا کبودی در بدن حریف وارد شود پرداخت دیه واجب است مگر این که از طرفِ مقابل، برائت از ضمان بگیرد.
پرسش: با توجه به اینکه در بیشتر مدارس بازی با شطرنج رواج دارد آیا بازی با آن و برگزاری دورههای آموزشی آن جایز است؟
پاسخ: اگر به نظر مکلّف، شطرنج در حال حاضر از آلات قمار محسوب نشود در این صورت بازی با آن بدون شرطبندی اشکال ندارد .
پرسش: آیا میتوان از برگزاری مسابقه ای علمی پول درآورد؟
پاسخ: اگر برگزارکنندهی مسابقه، مبلغی را از شرکت کنندگان به عنوان حق الزحمه و شرط شرکت در مسابقه برای خودش دریافت کند، و منع قانونی در میان نباشد، فی نفسه مانعی ندارد.
پرسش: دو گروه در کلوپ، بازی کامپیوتری انجام میدهند، و شرط میکنند که هر گروهی که باخت، هزینهی این بازی را به صاحب کامپیوتر بپردازد، حکمش چیست؟
پاسخ: حرام است.
پرسش: حکم دریافت جوایزی که به إزای مسابقات پیامکی داده میشود چیست؟
پاسخ: اگر در قبال شرکت در قرعه کشی چیزی دریافت نشود، و کسر نمودن پول در قبال هزینه پیامک باشد، فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی اگر مبلغی به جهت شرکت در قرعه کشی کسر میشود به نحوی که با پول شرکت کنندگان، جایزه تهیه و به برنده میدهند، صورت شرعی ندارد، و همان شرط بندی حرام میباشد.
پرسش: شرکت در مسابقهای که از خود بازیکنان پول جمع کرده و از آن پول به برنده جایزه میدهند اشکالی دارد؟
پاسخ: اگر از بازنده چیزی بگیرند که به برنده بدهند، همان شرط بندی حرام است؛ لکن اگر برگزارکنندهی مسابقه، مبلغی را از شرکت کنندگان به عنوان حق الزحمه و شرط شرکت در مسابقه برای خودش دریافت کند، و بعد از مالکیت، با مال خود جایزه بخرد، مانعی ندارد.