جسم مثالی چیست؟ توضیح دهید.

پرسش:

جسم مثالی چیست؟ توضیح دهید.

پاسخ:

آدمی متشکل از روح، جسم و شکل می‌باشد. روح اصل حقیقت وجود انسان می‌باشد که شکل خاصی ندارد؛ جسم (بدن)، ابزار کار روح می‌باشد و شکل نیز به همان بدن اختصاص دارد که آن را مشخص و متمایز می‌سازد. به عنوان مثال: تفاوت افراد، جنسیت، حیوان یا انسان بودن، بلند و کوتاه، یا چاق و لاغر بودن، و تمامی مشخصات را ابتدا با شکل تشخیص می‌دهیم و بر اساس شکل، تمیز می‌دهیم و جداسازی می‌نماییم.

از “روح” به تنهایی و بدون بدن، هیچ کاری برنمی آید؛ لذا در هر سه عالم دنیا، برزخ و قیامت، به روح آدمی، بدنی داده می‌شود؛ ولی بدنی که متناسب با آن عالَم باشد.

به عنوان مثال: بدن در دنیا جذب، هضم و دفع دارد، وزنش کم و زیاد می‌شود، مراحل نوزادی، کودکی، بزرگ و پیری را پشت سر می‌گذارد، بیمار می‌شود و بهبود می‌یابد، محدود به زمان و مکان مادی می‌باشد؛ اما بدن در برزخ و آخرت، این حالات و تغییرات را ندارد. چنان که تصریح شده کسی پیرمرد یا پیرزن، یا بیمار و معلول، وارد بهشت نمی‌شود، بلکه اهل بهشت، همگی سالم، جوان، زیبا و نورانی می‌باشند؛ و هم چنین کسی سالخورده و با بیماری‌ها جسمی، وارد جهنم نمی‌شود.

بدن مثالی، لایۀ درونی بدن مادی می‌باشد، لذا بدن مادی، در همین دنیا نیز بدنی مثالی دارد.

شکل جسم (بدن) دنیوی، متأثر از عوامل موروثی (ژنتیکی)، محیط جغرافیایی و شرایط جوّی و چگونگی خورد و خوراک، شکل می‌گیرد؛ چنان که فرزند از پدر و مادر قد بلند، معمولاً بلند قد می‌شود، یا در مناطق کم آفتاب، رنگ پوست، موها و چشم‌ها روشن می‌شود و در مناطقی که آفتاب بیشتری دارند، رنگینگی نیز بیشتر می‌شود و نژادهای سفید، زرد، گندمگون و سیاه پدید می‌آیند.

اما، بدن برزخی و اخروی، ضمن حفظ شکل ثابت خود، با رویکردهای “نَفس”، متغیر می‌گردد؛ لذا چهرۀ یکی نورانی و دیگری ظلمانی می‌شود و چه بسا تبعیت، و رویکرد به رفتارهای حیوانی، سبب شود که صورت‌هایی به شکل صورت حیوانات درآیند.

بدن مثالی، مانند همان صورت‌هایی می‌باشد که از افراد یا اجسام در خواب دیده می‌شوند؛ چنان که در خواب و عالَم رؤیا، می‌بینید که می‌خورید، می‌روید، خوشحال و ناراحت، یا مطمئن و ترسان می‌گردید، لذت می‌برید و درد می‌کشید یا متأثر و حتی خندان یا گریان می‌شوید. بنابراین، بدن مثالی، از تمامی این ادراکات برخوردار می‌باشد.

همانگونه که عالَم برزخ، واسط بین عالَم دنیا و عالَم آخرت می‌باشد، هر چیزی حدّ وسطی دارد و بدن مثالی، واسط و رابط بین روح مجرد، و بدن مادی و دنیوی می‌باشد.

با فرا رسیدن مرگ، بدن مادی دنیوی می‌میرد، اما روح و بدن مثالی و شکلی که آن بدن مثالی به خود گرفته، باقی می‌مانند.

حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:

«چون خداوند روح مؤمنی را قبض کند، این روح در کالبدی همچون کالبدی که در دنیا داشت، قرار می‌گیرید و در آن متنعم است (می‌خورد و می‌آشامد) و چون تازه‌واردی به آن‌ها رسد، او را به همان صورتى که در دنیا بوده می‌شناسد». (اصول کافی، ج 3، ص 245)