پرسش
اگر ممکن است لطف کنید و آن آیه ای که در قرآن پنج ویژگی امام را ذکر کرده است را برایم بفرستید؟
پاسخ اجمالی
قرآن کریم در ادامه بیان داستان نجات حضرت ابراهیم و حضرت لوط و اعطای مواهب ویژه و فرزندان صالح به ابراهیم (ع)[۱] به آیه مورد بحث که مربوط به مقام امامت و رهبرى این پیامبر بزرگ و بخشى از صفات، برنامهها و ویژگیهای این مقام الهی است اشاره مىکند: «و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما مردم را هدایت میکردند و انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و ادای زکات را به آنها وحی کردیم و تنها ما را عبادت میکردند.»[۲]
از آیه فوق استفاده میشود که ۵ ویژگی امامان حق از قرار زیر است:
۱ – مردم را به خدا دعوت می کنند .
۲ – اهل انجام خیرات و کارهای نیک هستند.
۳ – نماز را بپا می دارند.
۴ – زکوات(صدقات) پرداخت می کنند.
۵ – فقط خدارا می پرستند.
در حقیقت مقام امامت ، مقام تحقق بخشیدن به تمام برنامههاى الهى است، به تعبیر دیگر ایصال به مطلوب و هدایت تشریعى و تکوینى است، امام از این نظر به خورشیدی مىماند که با اشعه خود موجودات زنده را پرورش مىدهد.
اولین ویژگی امامان بر حق این است که: آنها به فرمان ما هدایت مىکردند ( یهدون بامرنا) و نه تنها هدایت به معنى راهنمائى و ارائه طریق که آن در نبوت و رسالت نیز وجود دارد، بلکه به معنى دستگیرى کردن و رساندن به سر منزل مقصود براى آنها که آمادگى و شایستگى دارند.[۳]
دومین، سومین و چهارمین موهبت و ویژگى آنها این بود که ما به آنها انجام کار خیر، برپا داشتن نماز و اداى زکات را وحى کردیم (و اوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلوه و ایتاء الزکاه).
این وحى مىتواند وحى تشریعى باشد، یعنى ما انواع کارهاى خیر و اداى نماز و اعطاى زکات را در برنامههاى دینى آنها گنجاندیم،و هم مىتواند وحى تکوینى باشد، یعنى به آنها توفیق و توان و جاذبه معنوى براى انجام این امور را بخشیدیم.
و در پنجمین و آخرین فراز به مقام عبودیت آنها اشاره کرده، مىگوید: آنها همگى فقط ما را عبادت مىکردند (و کانوا لنا عابدین). [۴]
ضمنا تعبیر به (کانوا) که دلالت بر سابقه مستمر در این برنامه دارد، شاید اشاره به این باشد که آنها حتى قبل از رسیدن به مقام نبوت و امامت، مردانى صالح و موحد و شایسته بودهاند و در پرتو همین برنامهها، خداوند نعمتهای جدیدی به آنها بخشیده است.[۵]
پی نوشت ها
[۱] انبیاء، آیات ۷۱ و ۷۲.
[۲] «و جعلناهم ائمه یهدون بامرنا و اوصینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلوه و ایتاء الزکوه و کانوا لنا عابدین.»، سوره أنبیاء، آیه ۷۳.
[۳]مکارم شیرازی،ناصر، تفسیر نمونه، ج : ۱۳، ص: ۴۵۵، با اندکی تغییر.
[۴] همان ، ص ۴۵۶ با کمی تغییرات.
[۵] برای مطالعه بیشتر ر.ک: تفسیر نمونه ج : ۱۳ ، صص ۴۵۷- ۴۵۱ ؛ مجله پاسدار اسلام، شماره ۲۹۸، مهر ۱۳۸۵، ص ۱۰، مقاله امامان و رهبران هدایت.
