پرسش:
چرا در برخی از آیات قرآن، مال بر اولاد مقدم شده است؟
پاسخ:

در مورد تقدم واژه «اموال» بر «اولاد» و یا «مال» بر «بنین»، در برخی از آیات قرآن، دلیلی از احادیث معصومان(ع) به ما نرسیده است؛ اما برخی از مفسران، از باب استحسان، مطالبی را ذکر کرده‌اند؛ مانند این‌که:

مال و سرمایه نفعش برای صاحب مال بیشتر از فرزند است. و بر همین اساس قرآن کریم فرمود: «ما أَغْنى‏ عَنْهُ مالُهُ وَ ما کَسَبَ».[۱] و نفرمود: «ما أغنى عنه ولده».[۲]
این‌که این تقدم از باب تقدم علت و سبب، بر معلول و مسبب است. به این معنا که مال و سرمایه، سبب ازدواج می‌شود که اگر مالی نباشد قدرت بر نفقه همسر وجود ندارد، پس مال مقدم بر ازدواج است، و ازدواج سبب فرزندآوری می‌شود.[۳]
همچنین گفته شده است، این‌که خدای متعال در برخی از آیات، پول و ثروت را بر فرزند مقدم داشت، برای آن است که انسان در هنگام برطرف کردن مشکلات، اعتمادش بر مال و سرمایه بیشتر از فرزندان است. و نزد مردم، مال و ثروت حلّال مشکلات است؛ بلکه گاهی اگر فرزندان بخواهند گرفتاری و مشکلات پدران و مادران خود را برطرف کنند، از طریق مال و سرمایه می‌توانند به آنها کمک کنند، و هنگامی که پدر و مادر ثروتی داشته باشند، فرزندان بیشتر به آنها توجه می‌کنند؛ اما اگر فقیر و نادار باشند توجه فرزندان به آنها کمتر است. هچنین انسان به دلیل وابستگی شدید به فرزندان و دلسوزی نسبت به آنها، در مواقع خطر از فدا شدن خود برای فرزندانش احساس خوبی ندارد، بر خلاف پول که با کوچک‌ترین علامت خطری به آن آرامش می‌دهد. بنابر این، مقام ایجاب می‌کند که مال و سرمایه بر اساس بدیهیات بر فرزندان مقدم داشته شود؛ بلکه بر اساس فصاحت و بلاغت قرآن کریم نیز چنین است.[۴]
[۱]. مسد، ۲.

[۲]. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‏۱۱، ص ۲۱۹، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، ۱۳۶۰ش.

[۳]. اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق، محمد جمیل، صدقی، ج ‏۱، ص ۸۲، بیروت، دار الفکر، ۱۴۲۰ق.

[۴]. سبزواری نجفی، محمد بن حبیب الله، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، ج ‏۲، ص ۱۸، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.

لینک کوتاه مطلب : https://ofoghandisha.com/?p=50380

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین مطالب