پرسش:
چگونه باید برای دیگران دعا و استغفار نمود؟
پاسخ:
اصل دعا و استغفار که یک توجه، خواسته و نیّت قلبی می‌باشد که هیچ گونۀ خاصی ندارند، هر چند که ممکن است زبان‌های برای به لفظ آوردن متفاوت باشد و هر کسی در هر موقفی، دعای خاصی را بخواند [مثل دعای کمیل و یا …].
“دعا”، یعنی خواندن و صدا کردن کسی و خواستن چیزی از او؛ و “دعا” به بارگاه ربوبی، یعنی خواندن خدا [مثل: خدایا، یا الله، اللّهم، یا رب …] و خواستن چیزی از او. لذا استغفار خودش هم یک دعاست.
“استغفار”، یعنی “طلب پوشش از خداوند متعال” که فراتر از طلب بخشش (عَفو) می‌باشد و البته بخشش را نیز شامل می‌گردد.
چرا انبیا، رسولان و امامان علیهم السلام، همگی “استغفار” می‌نمودند، در حالی که معصوم بودند؟! چون “استغفار” یعنی طلب پوشش (مغفرت). یعنی حتی ضررها و زیان‌هایی که دیگران با دروغ، تهمت، شایعه، جوّسازی، غیبت و رفتارهای ناشایست متوجه انسان می‌کنند نیز تحت پوشش رحمت الهی قرار گیرند و آسیبی نرسانند.
“توبه” نیز یعنی: «بازگشت و روی نمودن». خداوند متعال خودش “توّاب” است، یعنی بسیار نظر لطف خود را به بندگانش و حتی گناهکاران پشیمان، باز می‌گرداند.
خداوند متعال، فقط در چند آیه به خودش “من = اَنَا” گفته است و یکی از آنها «وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ – و من بخشنده و رحیم هستم / البقره، 60» می‌باشد؛ و فرمود: «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ – همانا خداوند بسیار توبه کنندگان را دوست دارد / البقره، 222» – یعنی: کسانی را که بسیار یاد او می‌نمایند و بسیار و مستمر به او روی می‌آورند، دوست دارد؛ و یکی از مصادیق “توبه”، بازگشت از گناه به سوی خداست.
- -بنابراین، هر گونه که مایلید، و به زبانی و با هر بیانی می‌توانید برای عافیت، سلامتی، مغفرت، موفقیت و سعادت دنیوی و اخروی دیگران دعا نمایید و برایشان استغفار نیز بنمایید.
- -البته در قرآن مجید و نیز دعاهایی که از اهل عصمت علیهم السلام رسیده است، آموزه‌هایی برای دعا و طلب مغفرت برای دیگران وجود دارد که بدیهی است جامع‌تر، فراگیرتر، نورانی‌تر و به اجابت نزدیک‌تر می‌باشند، مانند دعای حضرت ابراهیم علیه السلام که ذکر آن در کلام وحی، تعلیم به همگان می‌باشد:
«رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ * رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ» (ابراهیم علیه السلام، 40 و 41)
– پروردگارا: مرا برپا كنندۀ نماز قرار ده، و از فرزندانم (نيز چنين فرما)، پروردگارا: دعاى مرا بپذير * پروردگارا! من و پدر و مادرم و همۀ مؤمنان را، در آن روز كه حساب برپا مى شود، بيامرز.
یا دعای حضرت امام صادق علیه السلام:
«اللّهُمَّ اغفِر لِلمُومِنینَ وَ المُومِنَاتِ وَ المُسلِمینَ وَ المُسلِمَاتِ، اَلاَحیَاءِ مِنهُم وَ الاَموَاتِ» (امالی صدوق ، ص379)
– خداوندا! جمیع مردان و زنان مؤمن، و مردان و زنان مسلمان، زنده‌ها و مُرده‌های ایشان را مغفرت بفرما.
و صدها دعای دیگر.
- -البته اگر شخص خاصی را در نظر داشته باشید، می‌توانید او را در دعا و استغفار نام ببرید، خیر و عافیت و گشایش در امورش را بخواهید و هدیه به او استغفار نمایید.
