مِعْراجُ السَّعاده کتابی درباره اخلاق اسلامی به زبان فارسی، نوشته ملا احمد نراقی (درگذشت ۱۲۴۵ق) است. گفته شده است که این کتاب، تلخیص فارسی جامع السعادات، نوشته ملا مهدی نراقی، است؛ هرچند در روش و شیوه نگارش، تفاوت‌هایی با هم دارند.
در معراج السعاده برای درمان رذایل اخلاقی، قاعده‌ای کلی ارائه شده است: هر یک از رذایل با انجام کارهای ضد آن درمان می‌شود. بر اساس این کتاب، هر فضیلت، حد معینی دارد که اعتدال نامیده می‌شود و افراط و تفریط از آن، رذیلت است.
از معراج السعاده، نسخه‌ها و چاپ‌های متفاوتی وجود دارد؛ از جمله چاپ مؤسسه انتشارات هجرت در قم که در ۷۹۷ صفحه منتشر شده است. شیخ عباس قمی این کتاب را با عنوان المقامات العلیة فی موجبات السعادة الابدیة خلاصه کرده است.
اهمیت و جایگاه
شیخ عباس قمی، معراج السعاده را بهترین کتاب اخلاقی به زبان فارسی و همراه داشتن آن را بر همگان لازم می‌داند.[۱] همچنین مکتب اخلاقی نراقیین که برخی از نویسندگان از آن یاد می‌کنند، برگرفته از نظریات ملا احمد نراقی در معراج السعاده، و ملامهدی نراقی در جامع السعادات است.[۲] در مکتب نراقیها، هر فضیلت حد معینی دارد که اعتدال نامیده می‌شود و افراط و تفریط از آن رذیلت است.[۳]
گفته شده معراج السعاده از کتاب کیمیای سعادت غزالی تأثیر پذیرفته است.[۴] همچنین المقامات العلیة فی موجبات السعادة الابدیة اثر شیخ عباس قمی خلاصه معراج السعاده است.[۵]
آیت الله مجتهدی تهرانی در کلاس عمومی حوزه علمیه‌اش، معراج السعاده را برای طلاب تدریس می کرد. [۶]سید محمد حسینی همدانی هم در خاطراتش گفته که از استاد عرفان و اخلاق سید علی قاضی تقاضای تدریس كتاب جامع السعادات مرحوم نراقی را کرده و او هم با كمال بزرگواری پذيرفته است.[۷]
انتقاداتی به کتاب معراج السعاده وارد شده است؛ از جمله: مستند نکردن روایات، شواهد تجربی و مصادیق اخلاقی به منابع معتبر، و نیز بی‌توجهی به سخنان بزرگان.[۸]
نویسنده
مقالهٔ اصلی: ملا احمد نراقی
احمد بن محمدمهدی بن ابی‌ذر نراقی، معروف به ملا احمد نراقی و فاضل نراقی (درگذشت ۱۲۴۵ق) فرزند ملا مهدی نراقی از عالمان شیعه در قرن سیزدهم قمری است.[۹] او نزد سید محمدمهدی بحرالعلوم، میرزا مهدی شهرستانی، شیخ جعفر کاشف الغطا، صاحب ریاض و… شاگردی کرد[۱۰] او پس از وفات پدرش، مرجعیت عامه مردم را در زادگاه خویش عهده‌دار شد.[۱۱] ملا احمد تألیفات بسیاری در علوم مختلف اسلامی دارد که آن را تا ۳۵ مورد دانسته‌اند؛ از جمله مستند الشیعة، عوائد الایام و معراج السعادة.[۱۲]
