الملل و النحل كتابى است به زبان عربى، نوشته محمّد بن عبدالكريم شهرستانى (متوفاى 548ق.) درباره مقالات(ديدگاهها و عقائد) ارباب ديانات و ملل و اهل اهواء و نِحَل. نویسنده از عالمان مشهور قرن ششم هجرى است و كتاب ياد شده مهمترين و مشهورترين اثر اوست و در سال 521ق. هنگامى كه در دربار سلطان سنجر به سر مىبرد و مورد توجه و بزرگداشت نصيرالدين محمود قرار داشت، آن را تألیف كرد. كتاب حاضر مشتمل بر دو جزء است. جزء اول مشتمل بر مقدمهاى به قلم محقق، محمد بدران، مقدمات پنجگانه و يك تمهيد به قلم مؤلف و سه باب و هر باب داراى فصولى است. جزء دوم مشتمل بر چهار باب و هر باب داراى فصولى است. اين كتاب در حقيقت دايرةالمعارفى مختصر اديان و مذاهب و فرق است و مجموعهاى از عقايد و آراء فلسفى متعلق به ماوراءالطبيعه شناخته شده تا عصر مؤلف را دربردارد. مطالب شهرستانى در اين كتاب جبهه گيرى متعصّبانه كمتر داشته و بيشتر، تبيين عقايد و آراء او را وجهه همّت خويش ساخته است.
