ترجمه کتاب الغيبة، ترجمه و تحقیق کتاب «الغيبة (للطوسی)» شیخ طوسی است که به قلم مجتبی عزیزی، به فارسی ترجمه شده است.
کتاب شریف غیبت شیخ طوسی، از معتبرترین و قدیمیترین آثار شیعه میباشد که از جهت نزدیک بودن به عصر غیبت صغری، جزء معدود آثار برجایمانده از علمای سلف میباشد و پژوهشگران و محققان مباحث مهدویت و انتظار، بهعنوان چشمهای زلال و ناب به آن نگریسته، از آن سیراب میگردند؛ لذا با بررسی ترجمههای قدیمی موجود، این اثر گرانبها، با قلمی نو و تحقیقی جدید، ترجمه شده است.
چند نکته پیرامون این ترجمه
غالب کتب حدیث و استدلالات علمی شیعه که یادگار علمای بزرگی همچون: مفید، صدوق، طوسی، علامه حلی و دیگر بزرگان است، به زبان عربی نگاشته شدهاند که یا به دلیل وقوع در جغرافیای خاص و زبان و گویش غالب عربی و یا به دلیل رواج زبان عربی در مجامع علمی بوده است؛ بهعلاوه اینکه در بین علمای اسلامی، زبان عربی زبان علم بوده و کماکان همین گونه است. به همین دلیل، شیعیان که تسلط به زبان عربی نداشتهاند، امکان استفاده از ظرفیتهای فوقالعاده این زبان را نداشته و ندارند. فلذا بسیاری از معارف شیعی به دست مردم جهان، اعم از فارس و غیره نرسیده است. در مواردی هم که کتبی ترجمه شده است، به دلیل مرور زمان و تغییر گفتمان غالب در جامعه، کمتر مورد استفاده قرار میگیرند. ضمن آنکه در برخی موارد، متن ترجمه خود نیازمند ترجمه است و مترجمین در ضمن زحمات فراوانی که متحمل شدهاند، از عباراتی استفاده کردهاند که مردم هرگز تسلط کافی به آنها ندارند.
با توجه به نکته فوق، مترجم بر آن بوده تا از کتاب غیبت شیخ طوسی، ترجمهای روان و قابل درک اراده دهد، بر همین اساس، ابتدا متن عربی را به فارسی برگردان کرده و به عبارتی، مفاهیم بلند مد نظر شیخ را از قالب و کالبد الفاظ عربی درآورده و لباس الفاظ فارسی بر آن پوشانده، سپس بهگونهای که مفاهیم دچار انقلاب و تغییر و تحول نشوند، متن فارسیشده را روانسازی نموده است. به عبارت واضحتر، در دو مرحله، ابتدا برگردان به فارسی و سپس روانسازی متن انجام شد تا درصد بیشتری از مشتاقان معارف اهلبیت(ع) از این کتاب استفاده و فیض ببرند.
هدف مترجم، رساندن کتاب غیبت به دست همه اقشار است؛ لذا به سادگی عبارات و در دسترس قرار دادن مباحث، توجه ویژه شده است.
بسیاری از کلمات و عبارات دقیق علمی، در حیطههای کلام، فقه، اصول، تاریخ، رجال، حدیث و… بهعنوان پینوشت توضیح داده شده است.
تعدادی از عبارات کتاب، در همان متن توضیح داده شدهاند که این توضیحات، تماما در کروشه گنجانده شدهاند.
مترجم جهت سهولت تحقیق محققین، اقدام به اضافه کردن فهرست پینوشتها و راویان به فهرستهای معمول، مثل فهرست آیات، اعلام و… نموده است.