شناخت و شناساندن وظيفه الهي و ديني هر صنف و ابلاغ احکام صاحبان مشاغل گوناگون، از جمله وظايف مبلغين و محققین در حوزه دين و احکام ديني می‌باشد.
پژوهشکده امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر با بهره‌گیری از قرآن و سنت و فقه اهل‌بیت و اخلاق اسلامي و اصول مسلم عقلي به توليد و نشر مجموعه‌ای با عنوان (فقه و زندگي) فعاليت نموده است.
اين طرح با اين فکر که اسلام پاسخگوي کليه نیازهای بشر در تمام عرصه‌های زندگي است و باهدف تدوين احکام صنفي و آموزش مستقيم و غیرمستقیم شکل گرفت.
«خرید و فروش»، «بازرگانی» و «تجارت» از ضروریات هر جامعه است و انسجام و پایندگی و بالندگی جوامع مرهون سلامت تجارت در آنهاست. از این رو، تجارت در اسلام دارای حساسیت ویژه ای است و لذا قوانین و مقررات فراوانی در این زمینه پیش بینی و تشریع شده است. رعایت این مقررات، نتایج ارزنده ای همچون رفاه عمومی، آرامش جمعی، رونق و امنیت اقتصادی جامعه را به دنبال خواهد داشت و از همه اینها مهمتر، به دست آوردن روزی حلال است که در اسلام در مورد آن تأکید بسیار شده است.
«احکام معاملات» در توضیح المسائل مراجع در کنار احکام دیگر ذکر شده است؛ ولی مبنا و هدف ما در این نوشتار آن است که احکامی را که تاجر و کاسب لازم است بداند، در یک نوشتار به صورتی ساده و گویا عرضه کنیم.
در این نوشتار سعی شده است فتاوای مراجع مشهور آورده شود و مواردی که در آنها اختلاف قطعی وجود دارد، در پاورقی ذکر شوند. در چند مورد نیز به دلیل وسعت و اختلاف دیدگاه ها به توضیح المسائل مراجع ارجاع داده شده است.
این کتاب از «سخن پژوهشکده»، «مقدمه» و سه بخش با عناوین: «کلیات کسب»، «مستحبات و مکروهات کسب و تجارت»، «احکام کسب و تجارت» تشکیل شده است.
