اللباب في علوم الكتاب، تألیف ابیحفص عمر بن علی حنبلی دمشقی (متوفی 880ق) مفسر قرن نهم و مشهور به ابن عادل حنبلی یا دمشقی، تفسیری جامع و مشتمل بر آراء مختلف تفسیری، لغوی، صرفی و… است. این کتاب با تحقیق احمد عبدالموجود و علی محمد معوض در 20 جلد منتشر شده است.
کتاب با مقدمهای در بیش از هفتاد صفحه در معرفی ابن عادل و عصر او و مباحث تفسیری و مطالبی درباره کتاب آغاز شده است. این تفسیر که مجموعهای گسترده از آراء تفسیری، لغوی، صرفی، نحوی، بلاغی، شعر عرب، کلام و عقاید، قرائت، حدیث، فقه، اصول و… را شامل میشود، در حقیقت تفسیری جامع محسوب شده که جمع میان شیوههای گوناگون تفسیری نیز نموده است؛ گاهی به شیوه تفسیری قرآنبهقرآن در فهم آیه تلاش کرده و با انضمام آیات مشابه لفظی و محتوایی به یکدیگر، پرده از نقاط مبهم آن برداشته و گاه با ارجاع به حدیث و سنت پیامبر(ص) و نیز اقوال صحابه و تابعان در تبیین آیات کوشیده است؛ چنانکه گاهی به روش اجتهادی در آیات نگریسته و در این جهت تمامیتوان خویش را با استمداد از تمام مقدمات، علوم و ابزارهای لازم بهکار برده است
ابن عادل در مقدمه کتابش اصول تفسیر و قواعد آن و برخی از مباحث علوم قرآن را بیان کرده است. سپس در قالب «فصلفصل» مباحث کتاب را بیان کرده است. شواهد شعری نزد ابن عادل جایگاه مهمی در بنای قواعد نحوی دارد. همچنین فراوان به احادیث شریف نبوی استشهاد میکند.[۴] شواهد شعری کتاب شمارهگذاری شده است.
