المعجم المفصل في دقائق اللغة العربية، اثر امیل بدیع یعقوب، کتابی است پیرامون معنای لغات و واژگان عربی.
اثر حاضر، کتابی است بسیار مهم در علم لغت عربی که مشتمل است بر یادداشتهای متفرقه و جداگانهای که نویسنده در طول پژوهشهای متعدد زبانی خود گرد آورده و نظر فرهنگستان زبان عربی را در مورد بسیاری از مسائل زبانی بهدرستی در آنها درج کرده و در بسیاری از موضوعات نظرات صحیحی را در اختیار ما قرار داده است که در آن، افراد دچار اشتباه و قضاوت غلط و دور از دقت و صحت شدهاند..
نویسنده در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره دارد که وی صرفا به دنبال نوشتن کتابی در نحو، صرف، بلاغت، لحن، فقه اللغه و موارد مشابه آن در علوم لغت عربی، نبوده، بلکه این کتاب در اصل مجموعهای از ملاحظات لغوی اوست که در دفترچههای مختلف در طول سالیان دراز یادداشت شده است. بسیاری از این ملاحظات، گرچه بهصورت متفرقه در سایر آثار لغوی نویسنده، مخصوصا کتاب «معجم الإعراب و الإملاء» و «معجم الخطأ و الصواب فی اللغة» آمده است، ولی وی در این کتاب، آنها را یکجا نموده و مطالب جدیدی هم بر آنها افزوده است. ملاحظات لغویای که نویسنده در این کتاب آورده، گرچه هیچ دانشی از دانشهای لغوی جامع آنها نیست، ولی برای کشف بسیاری از اسرار، دقایق و ظرایف لغت عرب کارساز است؛ بنابراین برای هر خواننده و پژوهشگری و نیز برای تمام متخصصان در عربیت مفید خواهد بود
