تنقيح مباني الأحكام (كتاب الديات)، تأليف آيتالله شيخ ميرزا جواد تبريزى از علماى معاصر است كه به زبان عربى درباره بخشى از فقه اماميه به نام «ديات» نوشته شده است.
احكام و مسائل باب ديات از كتاب شريف «شرائع الإسلام»، در اين جلد شرح و تبيين شده است.
مسائل عمده اين باب، شامل ديه قتل عمد، ديه قتل شبه عمد، ديه زن، ديه ذمى، موجبات ضمان، ديه اعضا، تزاحم موجبات ضمان، ديه نقصان منافع، ديه جراحت، عاقله، كفاره قتل، تقسيط ديه و ديه حيوانات است. در هر مسئله ضمن تحليل مستندات و مبانى و ادله، نظريات فقيهان مختلف طرح و بررسى شده است.
نویسنده، با بررسى مبانى صاحب «شرايع» به شرح و تبيين فتاواى وى پرداخته و در ذيل هر مبحث به بيان نظريات خود مىپردازد و موارد اختلاف خود و بعضا فقهاى ديگر را گوشزد مىكند. وى با طرح مبانى فقهى صاحب «شرايع» و آراى فقهاى بزرگ شيعه، به يك نوع مقايسه پرداخته و سپس با بيان نظريات خود به قضاوت مىنشيند.
بخش مهم اين شرح، پرداختن به مستندات فقهى هر مسئله است. در استفاده از مصادر و مستندات، شارح، نكتهها و قواعد اصولى، فقهى، روايى و رجالى متعددى را مطرح مىسازد.