امیرالمؤمنین علیهالسلام اسوه وحدت، تألیف محمدجواد شری، با ترجمه محمدرضا عطایی، کتاب، پژوهشی است در باره حیات سیاسی و اجتماعی و معنوی و فضایل امیر مؤمنان(ع). این اثر نوشته روحانی شیعی لبنانی تبار مقیم امریکا و دانش آموخته حوزه علمیه نجف اشرف است. وی از عالمان روشنفکر و از نویسندگان در زمینه مباحث اجتماعی، علمی و دینی میباشدو این اثرش را در باره علی(ع) با طرحی ابتکاری و با استفاده از منابع فریقین تدوین کرده و کوشیده است که مباحث آن را به صورتی پیوسته و زنجیروار به نگارش در آورد.
وی کتاب را به گونهای سامان داده که حوادث زندگی امیر مؤمنان(ع) پیوسته دیده شود و در این اثر، نظریات متفق و مختلف عالمان مسلمان را در باره امام علی(ع) بازگو کرده و از جایگاه سیاسی و مقام خلافت آن حضرت سخن گفته است. او این کتابش را در دفاع از حقانیت خلافت و پیشوایی علی(ع) نوشته، و با نگاهی عقلانی، رخدادها را تحلیل و برای مخاطبان امروزین خود، اثری قابل فهم فراهم آورده است.
کتاب به روش تحلیلی و با نگاهی فرافرقهای نگاشته شده و بنا بر این، دادههای آن، از منظر تنها یک فرقه نیست.
کتاب، با یک خاتمه و چهار بخش و فصلهای متعدد سامان یافته است. نخستین بخش آن، به زندگی امام علی(ع) در دوران نبوت پیامبر، فضایل و مناقب امام از قبیل برادر، وزیر و جان نثار پیامبر، و نخستین مسلمان بودن، و حضور و نقش ایشان در جنگهای بدر و احزاب و احد و خیبر اختصاص داده شده و نیز، از علی(ع) از زبان قرآن و نخستین زمامدار مسلمانان پس از پیامبر و خاندان حضرت رسول سخن گفته شده است. بررسی حضور و نقش امام علی(ع) در دوران خلافت خلفای سه گانه، و خلافت ابوبکر و عمر و ماجرای شورای خلافت عمر، شورش علیه عثمان و قتل وی، و تفاوت مشی سیاسی عثمان با شیخین، موضوعات بخش دیگر کتاب است.
مؤلف، پس از بررسی و تحلیل مباحث یاد شده، دوران خلافت امام علی(ع) را به بحث گذاشته و از بیعت با امام آغاز کرده است. مخالفت با امام، شروع جنگ جمل و رخداد آن، مباحث دیگر این بخش است. در همین بخش از عبدالله بن سبا و افسانه او نیز، سخن به میان آمده، و جنگ صفین و حوادث پیش و پس آن، حکمیت، پیدایش خوارج و شهادت امام و عدم تداوم حکومت امام علی(ع) و دلایل آن، باز کاوی شده است.
موضوع خلافت اسلامی، قانون انتخاب حاکم و اصول اسلامی، آنچه پس از پیامبر در زمینه خلافت و حاکمیت رخ داد، احادیث یوم الانذار، منزلت، ادای امانت، تبلیغ رسالت، ثقلین، و آیه تبلیغ، واپسین بخش کتاب را تشکیل میدهد.
در خاتمه، مقدمهای از واعظزاده خراسانی در باره مؤلف، مقدمهای از مترجم و مقدمهای از نویسنده، در باره کتاب و در پایان آن، چند فهرست فنی آمده است.
