انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایه، تعلیقه‌هایی استدلالی بر مباحث قطع، ظنّ و شک کفایة الاصول از امام‌خمینی؛ عربی.

امام‌خمینی درس‌های اصول فقه خود را بر پایه کفایة الاصول بیان کرده، بخشی از دیدگاه‌های خود را در کتاب انوار الهدایه، به صورت تعلیقه‌های تفصیلی نگاشته است.

این کتاب در دو جلد تنظیم شده است.

جلد اول آن در قطع و ظن و شامل موضوعاتی مانند وجه شباهت مسایل قطع به علم کلام، تجری، اقسام قطع، جانشین‌شدن طرق و اصول به جای اقسام قطع، موافقت التزامی و علم اجمالی است. در بحث ظن نیز از امکان تعبد به أمارات، مصلحت سلوکیه، وجوه جمع میان حکم ظاهری و واقعی، تأسیس اصل در مواردی که اعتبار آن مشخص نیست، موضوع علم اصول و ادله حجیت و عدم حجیت خبر واحد، بحث شده است. امام‌خمینی به دلیل بحث و مناقشه علمای علم اصول دربارهٔ به شماررفتن و نرفتن حجیت خبر واحد از مباحث علم اصول، در آستانه بحث حجیت خبر واحد، متعرض موضوع علم اصول شده است.

جلد دوم دربارهٔ مباحث شک است. که در آن با ارائه ترتیبی نو در تنظیم مباحث اصول، بیان وجه تقدیم امارات بر اصول، اصول عملیه و ادله آنها، دوَران امر میان تعیین و تخییر، دوَران امر میان واجب عینی و کفایی، دوَران امر میان متباینین، برخی از مباحث علم اجمالی، اشکالات بحث برائت، دوَران امر میان اقل و اکثر، دوَران امر میان مطلق و مشروط و ادله وجوب فحص، بحث و بررسی شده است.
کتاب به شیوه تعلیقه‌نگاری است، اما امام‌خمینی به مطالب متن بسنده نکرده، به بحث و بررسی برخی مسایل مورد نظر خود پرداخته، با بیان و نقد آرای کسانی مانند شیخ انصاری، محمدحسین نایینی و عبدالکریم حائری یزدی، نظر متفاوت خود را اثبات کرده است. ایشان در نقل و نقد اقوال مختلف، برای پرهیز از طولانی‌شدن مباحث اصولی در هر مسئله، نظری که شایسته ارزیابی تشخیص داده، طرح کرده، با ملاحظه قلمرو بحث، آن را به نقد کشیده است. در این میان، بیشترین چالش علمی ایشان با نایینی است. در این تعلیقه، برخی دیدگاه‌های اصولی متفاوت امام‌خمینی با دیگر عالمان علم اصول نیز وجود دارد که ازجمله در بحث مراتب حکم، تجری، احتیاط و دَوَران امر میان اقل و اکثر آمده است.
امام‌خمینی در این اثر، به مباحثی غیر از مباحث اصول فقه، مانند اختیاری یا غیر اختیاری‌بودن اراده، غیر معلّل‌بودن ذاتی، مراتب بهشت و جهنم، اصل کثرت در وجود، علت اختلاف در افراد انسانی و مسئله سعادت و شقاوت پرداخته. از آمیختن این مباحث با بحث‌های اصولی و مباحث غیر مفید خودداری و به بیان مقدار ضروری آن بسنده کرده است. ایشان به برخی عالمان علم اصول -که وقت خود را صرف مسایلی بدون ثمره عملی می‌کنند- به‌شدت انتقاد کرده است. ایشان در بحث حجیت ظواهر، حجیت ظاهر قرآن را بر خلاف اخباری‌ها مطرح و اثبات کرده است؛ چنان‌که در بحث تحریف قرآن، به میرزاحسین نوری، صاحب کتاب فصل الخطاب، انتقادهای شدیدی کرده است.

تاریخ پایان کتاب، یازدهم رمضان ۱۳۶۸ق/ ۱۵ تیر ۱۳۲۸ش است و امام‌خمینی بدون انتخاب نامی برای کتاب، کار نگارش آن را در روستای درکه شمیران به انجام رسانیده است.

برای نخستین‌بار در سال ۱۳۷۲ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی این کتاب را در دو جلد با عنوان ابتکاری انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایه منتشر کرده‌است. این کتاب در جلد ۳ و ۴ «موسوعة الامام‌الخمینی» نیز در سال ۱۳۹۲به چاپ رسیده است.

لینک کوتاه مطلب : https://ofoghandisha.com/?p=20343

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین مطالب