بدایة المعارف الإلهیة في شرح عقاید الإمامیة، اثر آیتالله سيد محسن خرازى، در حقيقت شرح كتاب عقائد الإماميه آیتالله محمدرضا مظفر است كه به توضيح و بسط مباحث كلامى شيعه پرداخته است.
مؤلف، اين كتاب را در سال 1366ش به درخواست شوراى مركزى حوزه علميه قم جهت تدريس در بين طلاب علوم دينى و تحكيم مبانى اعتقادى و كلامى آنان نوشته است. اين كتاب دو جلدى كه به زبان عربى نوشته شده است، طى پنج فصل «الالهيات، النبوة، الامامة، ما أدب به آل بيت شيعتهم و المعاد»، به بيان مباحث كلامى و اعتقادى پرداخته است. تا كنون قريب به بيست سال است كه اين اثر ارزشمند مورد توجه طلاب علوم دينى بوده است و در حوزههاى علميه تدريس مىشود. كتاب حاضر توسط مترجمين مختلف به زبان فارسی نيز ترجمه شده است.
ساختار
در مقدمه در رابطه با نظر و معرفت، تقليد در فروع، اجتهاد و مجتهد مقدارى شرح داده شده و سپس به اصل بحث در پنج بخش پرداخته شده است.
گزارش محتوا
- الالهيات: در فصل اول مباحثى پيرامون عقايد اماميه در رابطه با خداوند متعال، توحيد، صفات الله تعالى، بداء، قضاء و قدر، تكليف و احكام دين مطرح شده است.
- النبوة: در اين فصل معتقدات اماميه در رابطه با مسأله نبوت، قاعده لطف، معجزات انبياء، عصمت انبياء، صفات نبى، تعداد انبياء و کتابهایشان، دين اسلام، پيامبر اسلام و قرآن كريم بررسى شده است.
- الامامة: شرح مباحثى در رابطه با مسأله امامت، عصمت امام، صفات و علم امام، وجوب اطاعت از امام، محبت اهلبيت عصمت و طهارت، ائمه(ع)، نص به امر امامت، تعداد امامان شيعه، امام مهدى(عج)، مسأله رجعت و تقيه، فصل سوم كتاب را تشكيل مىدهد.
- ما أدب به آل البيت(ع) شيعتهم: اين فصل در حقيقت بيانى است در رابطه با «مكتب تربيتى اهلبيت(ع)»، نسبت به شیعیان و پيروانشان. مؤلف در كنار مسائل اعتقادى، با استفاده از روايات و احاديث بررسى چنين موضوعى را خالى از لطف نمىداند. مسأله دعا، ادعيه صحيفه سجاديه، زيارت قبور، معناى تشيع نزد اهلبيت، مباحثى در مورد جور، ظلم و همچنين وظايف مسلمين در دولت ظالم، وحدت اسلامى، حق برادران دينى بر يكديگر از عناوين اين فصل مىباشند.
- المعاد: در اين فصل عقايد اماميه درباره بعث و معاد و نيز معاد جسمانى تشريح شده است.
- نوع استدلال مؤلف و ادلهاى كه در مباحث مختلف آورده است، بسيار كامل و بدون نقص است. به اين ترتيب كه ابتدائاً ادله عقلى مطرح شده و سپس آيات و روايات مربوط نيز مويدات بحث خواهند بود. در ادامه با استناد به سخنان صاحب نظران علم كلام به قوت علمى مباحث افزوده مىشود. مؤلف گاهى در بين ابحاث شبهات مطرح شده را عنوان و به آنها پاسخ داده است.
