«تجری» اقدام بر معصیت، و «انقیاد» اقدام به طاعت است، بیآنکه نیت فاعل محقق شود و معصیت و طاعتی صورت گیرد. علمای اصول به این مسئله پرداختهاند که «آیا تجری حرام و متجری مستحق مؤاخذه است؟» و «آیا منقاد مستحق ثواب است؟» در تحقیق پیشرو، با تقریری متفاوت از دلیل عقلی و روایات، استحقاق عقاب متجری و نیز استحقاق ثواب منقاد اثبات شده است، اما بررسی این دو مسئله در فضای مجازی با رویکرد فقه نظام و مدیریت جامعه، افزونبر فهم حکم تکلیفی و فردیِ تجری و انقیاد، نیازمند ملاحظه اقتضائات حوزههای حقوق، سیاست و فرهنگ در مسئله است.
نگارنده با تقسیم تجری و انقیاد بهحسب فاعل، درجه اهمیت فعل، قصد فاعل، اصرار و عدماصرار بر فعل، علنی بودن و نبودن و نوع حکمِ فعلِ واقعشده و نیز طرح مصادیق هریک در فضای مجازی، به بیان تفاوت اقتضائات هر قسم از تجری و انقیاد و درنتیجه، لزوم اتخاذ اقدام مناسب با هریک از اقسام پرداخته است. سیاستهای کلانی در فقه برای جلوگیری از جرئت بر گناه، افزایش روحیه طاعت و کاهش خطای منقادان وجود دارد و برای تحقق این سیاست¬¬های کلان، فروعی همچون تعزیر، کنترل و نظارت، اختیارات والی بر عزل از موقعیت¬ها، امربهمعروف و نهیازمنکر، و ارشاد جاهل جعل شده است. اقدامات فنی و زیرساختی برای جلوگیری از تجری و انقیاد و تعبیه سازوکار شناسایی و گزارشدهی هوشمند و غیرهوشمند، اقدامات تقنینی، انتظامی و سیاسی و نیز اقدامات تأدیبی و تربیتی، از مهمترین کارها دربرابر متجریان و منقادان دارای حالت خطرناک است.
