کتاب حاضر بر اساس نقلهای موجود بخشی از تاریخ شیعه را تحلیل کرده، و زندگانی هشتمین پیشوای تشیع حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة و الثناء و جریانهای فکری و سیاسی عصر حضرتش را به نحوی گویا بازگفته است.
این اثر مشتمل بر دو بخش است؛ در بخش اول به زندگى سیاسى و به تعبیر مؤلف زندگى تاریخى امام رضا علیه‌السلام می‌پردازد، شامل مباحث: احوال شخصى امام، فضائل، برخورد با واقفه، روابط با هارون، ولایتعهدى، روابط با فضل بن سهل، روابط با علویان و قیام آنان؛
و در بخش دوم به زندگى فکرى و به عبارتى روایات علمى امام رضا علیه‌السلام می‌پردازد، شامل: آثار منسوب به امام رضا علیه‌السلام، مناظرات، تفسیر، احکام و دیگر روایات آن حضرت.
محمدجواد فضل الله مؤلف کتاب حاضر، از مورخان و نویسندگانى است که از گزارش‌ها به سادگى نگذشته و آنها را به بررسى و تحلیل و نقد گذاشته است. از این رو با رویکردى محققانه از موضوعات مختلف سخن گفته است. ضمن آنکه در همه مباحث به منابع معتبر و گوناگون تکیه دارد.
