مِکیال المَکارِم فی فَوائد الدُّعاء لِلقائِم(ع) معروف به مکیال المکارم، نوشتۀ سید محمدتقی موسوی اصفهانی (متوفای ۱۳۴۸ق) درباره امام زمان(عج). با اینکه نام کتاب درباره فوائد دعا برای امام زمان(عج) است؛ اما نویسنده به بحث‌های دیگری درباره حضرت مهدی(عج) نیز پرداخته است. این کتاب به زبان عربی نوشته شده و سید مهدی حائری قزوینی آن را به زبان فارسی ترجمه کرده است. ترجمه این کتاب اثر برگزیده اولین دوره کتاب سال ولایت در سال ۱۳۷۸ش شد.
مؤلف
نویسنده کتاب مکیال المکارم، سید محمدتقی موسوی اصفهانی(۱۳۰۱-۱۳۴۸ق)، مشهور به فقیه احمدآبادی است. وی نزد پدرش سید عبدالرزاق، میرزا بدیع، محمد کاشانی، عبدالکریم جزی و سید ابوالقاسم دهکردی شاگردی کرد و از وی اجازه روایت و از دهکردی اجازه اجتهاد دریافت کرد. او در سال ۱۳۴۸ق درگذشت و در کنار پدرش در قبرستان تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد. از او آثار و اشعاری بر جای مانده است. تخلص وی «تقی» یا «شرعی زاده» بود و اشعاری درباره امام زمان(ع) نیز سروده است.
انگیزه تألیف
مؤلف این کتاب را با هدف شکر نعمت وجود حضرت مهدی(عج) نوشته است. او در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از تألیف آن دستور امام زمان(عج) برای نگارش آن بیان می‌کند. وی همچنین در مقدمه از دیدار خود با امام زمان(عج) در عالم رؤیا و دستور آن حضرت برای نوشتن کتاب سخن گفته است. نویسنده مدعی است حتی نام کتاب را آن حضرت انتخاب نموده است. او می‌گوید:
- «او را در خواب دیدم که با بیانی روح انگیز چنین فرمود: این کتاب را بنویس و عربی هم بنویس و نام آن را بگذار: مکیال المکارم فی فوائد الدعا للقائم.»
با این حال نویسنده موفق به نگارش کتاب نشد تا اینکه در سال ۱۳۳۰ق برای انجام مناسک حج به مکه رفت در همان سال در آنجا وبای شدیدی فراگیر شد و برخی از حاجیان را از پای در آورد. مؤلف نذر کرد اگر سالم به وطن خود بازگردد، کتابی تألیف کند و هنگامی که به وطن بازگشت نگارش آن را آغاز کرد.
روش
مؤلف با استناد به آیات و روایات، موضوعاتی را در رابطه با امام زمان(عج) مورد تأکید قرار داده است. او در بخش چهارم که ویژگی‌های امام زمان(عج) را برمی‌شمرد از ترتیب الفبایی برای ذکر خصوصیات آن حضرت استفاده کرده است.
مولف در جلد دوم به اشتباهی در کتاب الغیبه شیخ طوسی اشاره کرده است و آن را اشتباه نسخه برداران دانسته است. وی همچنین نسبت به اشتباهی در مستدرک الوسائل در مشیخیه شیخ صدوق تذکر داده است.
محتوا
کتاب مکیال المکارم بر محور بیش از ۱۰۰۰ حدیث و دارای هشت بخش است:
- بخش اول: وجوب شناخت امام زمان(عج) از دیدگاه عقل و نقل.
- بخش دوم: درباره اثبات وجود حضرت مهدی(عج) به وسیله آیات و روایات.
- بخش سوم: بیان حقوق و توجهات آن حضرت نسبت به شیعیان.
- بخش چهارم: توضیح درجات و ویژگی‌های آن حضرت به استناد آیات و روایات.
- بخش پنجم: بیان آثار دعا برای حضرت مهدی(عج).
- بخش ششم: بیان پنجاه زمان و هشت مکان مشخص جهت دعا برای آن حضرت.
- بخش هفتم: چگونگی دعا برای تعجیل ظهور امام مهدی(عج).
- بخش هشتم: تبیین وظایف و تکالیف بندگان به خصوص شیعیان و مسلمانان نسبت به امام مهدی(عج). فهرست کتاب
بنابه گفتۀ سید محمد موسوی اصفهانی، فرزند مولف، پدرش قصد داشته است که خاتمه‌ای بر این کتاب بیفزاید، که مرگ مهلت این کار را به او نداد.
چاپ‌ها
- نخستین چاپ مکیال المکارم در سال ۱۳۶۹ق در یک جلد با ۵۸۷ صفحه در اصفهان.
- دومین چاپ در سال ۱۳۹۸ق در دو جلد در اصفهان.
- چاپ سوم آن به صورت افست با تحقیق و اضافات مؤسسة الامام المهدی در قم در سال ۱۳۶۳ش/۱۴۰۴ق.
ترجمه
کتاب مکیال المکارم به زبان عربی نوشته شده است. سیدمهدی حائری قزوینی متولد۱۳۳۵ش. در کربلا آن را به فارسی ترجمه کرده است. این ترجمه در دو جلد و ۶۲۵ صفحه است که در سال ۱۳۷۹ش /۱۴۲۱ق چاپ شد. این کتاب اثر برگزیده اولین دوره کتاب سال ولایت در سال ۱۳۷۸ش شد.انتشارات مسجد جمکران این ترجمه را در سال ۱۳۸۲ش تجدید چاپ کرده است.
