تقريب المعارف، به زبان عربى و در موضوع اصول اعتقادات، نوشته ابوالصلاح حلبى، شيخ تقىالدين بن نجمالدين بن عبيدالله بن عبدالله بن محمد حلبى(347 – 447ق) است.
اين كتاب، از منابع معتبر كلامى است كه بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته است. علامه مجلسى، اين كتاب را كتابى مناسب در عقايد و داراى رواياتى جالب توجه مىداند و در كتاب بحار الأنوار بسيار به آن استناد كرده است.
شيخ حر عاملى نيز اين كتاب را كتابى خوب و ارزشمند مىداند و آن را از مصادر كتاب خود، «إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات» شمرده است.
علامه شوشترى در كتاب «كشف القناع في حجية الإجماع»، به اين كتاب استناد كرده و در كتاب «قاموس الرجال»، اين كتاب را در نهايت خوبى دانسته است.
ساختار
كتاب «تقريب المعارف»، كتابى استدلالى و برهانى است كه در چهار قسم تنظيم شده و مؤلف شيوهاى منطقى را براى بحث در هر يك از موضوعات كتاب به كار گرفته است.
گزارش محتوا
كتاب، شامل مباحث توحيد، عدل، نبوت، امامت و بحثى درباره امام زمان(عج) است.
در آغاز مبحث توحيد، مسئله لزوم شناخت و معرفت مطرح شده و سپس به حدوث اجسام اشاره شده و صفات خداوند متعال مورد بحث قرار گرفته است.
در مبحث عدل، به حسن و قبح و قدرت خداوند بر قبيح و انجام ندادن آن، جبر و اختيار، حقيقت تكليف و صفات مكلف و قاعده لطف اشاره دارد.
در مبحث نبوت، مسئله لزوم انتخاب رهبر از طرف خداوند و اينكه پيامبر آگاهترين مردم نسبت به امور سياسى است و راههاى شناخت پيامبر، عصمت و معجزات پيامبر اسلام، مانند قرآن مطرح شده است.
در مبحث امامت، به مسئله عصمت امام، معجزات ائمه(ع)، نص بر امامت، آيات و نصوص دال بر امامت حضرت على(ع)، مخالفتهاى آن حضرت با خلفاى سهگانه، انگيزه بيعت آن حضرت با آنها، علت پذيرفتن شورا و معايب خلفاى سهگانه و… اشاره شده است.
در بحث مربوط به امام زمان(عج) با دليلهاى عقلى و نقلى بر امامت آن حضرت، انگيزه غيبت و طول عمر آن حضرت، استدلال شده و نمونههايى از انسانهايى كه عمر طولانى داشتهاند ذكر شده است.
